Post by bato2 on Feb 28, 2011 15:57:19 GMT -5
Saviano eshte sot personazhi me popullor ne Itali, eshte Tjetri perballe Berlusconit. Eshte krijuar nga nevoja e italianeve per te besuar.
E githa nisi 4 vjet me pare me librin Gomorra.
Miliona kopje te shitura, perkthyer ne dhjetera gjuhe. Nje fenomen nderkombetar.
Ne Shqiperi libri erdhi ne 2008. Sot, Saviano pyetjes se botueses Arlinda Dudaj, per bashkepunimin e ardhshem, ne shqip, I pergjigjet:“Jam duke punuar per nje liber te dyte, i cili do te kete shume Shqiperi brenda, pasi gjate kesaj kohe jam perpjekur te merrem me mafian shqiptare, te mbledh dokumente per te. Mes shume veshtiresish, pasi ne Shqiperi eshte e rrezikshme te flasesh per mafian shqiptare, eshte e veshtire dhe te shkakton dhimbje, pasi ndihesh keq te flasesh vetem per te keqijat e nje vendi kaq te bukur. Por une besoj se te tregosh te vertetat e nje toke, do te thote ta duash ate toke. Pra, te flasesh per mafian shqiptare do te thote ta duash Shqiperine dhe shqiptaret.
Shqiperia eshte nje nga ato vende, ku libri “Gomorra” eshte shitur shume . Jam i bindur qe pasioni i lexuesit shqiptar, per shkrimet e mia vjen pikerisht nga kjo, nga fakti qe nuk e ndjejne historine e librit, si histori te larget nga realiteti i tyre, por si nje rrefim per ta, si nje rrefim qe e ndihmon qytetarin shqiptar per te kuptuar me mire kohen, vendin dhe te tashmen e vet”.
Nga Roberto Saviano,
“E drejta pёr tё ёndёrruar njё shtet tё pastёr”
.Ne jemi një shtet lagjesh. Duket sikur jemi tё dёnuar tё ndahemi nё çdo gjё. Mund tё mos i pёlqejmё njёri-tjetrit, por nё kёtё çast nuk ka vend pёr tё nёnvizuar ndryshimet, pёr tё matur se kush ёshtё mё kritik dhe kush ёshtё mё I pastër, kush ka kurorёn e antagonistit mё tё mirё apo tё Italisё mё tё mirё. Ky ёshtё çasti, nuk them i bashkimit, por tё paktёn i të përbashkëtave. Pastёrtia nuk hyn mё nё punё. Mё kujtohet ajo çfarë thoshte Don Milani: “Pёr çfarё mund tё kenë vlejtur duart e pastra, nёse i kemi mbajtur nё xhep?”. Tё ndotёsh duart nuk ka kurrfarё kuptimi korrupsioni nё fjalёt e famullitarit tё shkollёs sё Barbianёs. Do tё thotё nevojё pёr tё vepruar, qoftë edhe duke gabuar , pёr tё realizuar gjёra qё mund tё jenё tё vёshtira, por tё dobishme. Tё bashkohesh nё ndryshime ёshtё diçka e ndёrlikuar, por tashmё urgjente. Tё sigurtё se nga ky bashkim do tё vijnё tё mira pёr tё gjithё.
Albert Camy thoshte se vuajtja, ashtu si vdekja, nuk mund tё mposhtet: porse detyra jonё ёshtё ta ndreqim qysh te krijimi, gjithçka qё mund tё ndreqet. Unё besoj nё kёtё: nё mundёsinё e zvogёlimit aritmetik tё dhimbjes. Ndoshta nuk ekziston njё botё mё e mirё, por besoj nё mundёsinё e pёrmirёsimit tё botёs. Prandaj ndiej se ka ardhur koha tё ёndёrrojmё pёrsёri.
Le tё mos ngjajë e stёrditur dhe stërthënë, por edhe nёse do tё ishte e tillё, mirё se tё vijё! Tё ёndёrrosh njё vend tё ndryshёm është karburanti i makinës që shkund e ndryshon gjërat. Pёr tё kёrkuar njё lumturi tё mundshme. Njё lumturi tё thjeshtё, qё pёrbёhet nga njё punё plot dinjitet, nga mundёsia e individit pёr tё provuar sa vlen. Pёr tё marrё , sa meriton. Nuk ёshtё ёndrra pёr njё parajsё qё nuk ekziston, por pёr njё vend pak më tё ndryshёm, ku padrejtёsia, nderet, rekomandimi i tё fuqishmit tё radhёs, pёr tё siguruar njё vend pune, njё vend nё kёshillin krahinor a parlament, tё mos ekzistojnё mё. Vlerat qё nё kёtё çast na bёjnё tё qёndrojmё bashkё, varrosen nga nguti i identifikimit tё asaj qё nuk jemi dhe asaj qё nuk duam. Tani ka ardhur koha tё themi edhe se çfarё jemi edhe se çfarё duam.
Intervista
Roberto Saviano ne “Shqip” me Rudina Xhungen
Rudina Xhunga : Ritakohemi dy vjet, pas intervistes se pare. Cfare reagime keni patur nga shqiptaret?
Roberto Saviano : Shumё tё zemёruar, kurse ndonjёri solidar. Shumё shqiptarё tё diasporёs, shqiptarёt qё jetojnё nё Shtetet e Bashkuara, nё Kanada, nё Gjermani, nё Itali, me kane shkruar: -Mё nё fund dikush qё tregon fytyrёn e errёt tё dinamikave shqiptare. Kurse ata tё zemёruarit mendonin se e kisha tepruar nё tonet, nё analizat, kisha dhёnё njё imazh tё keq tё Shqipёrisё dhe tё Kosovёs. Ndёrsa unё kam pёrshtypjen se jam treguar i permbajtur nё krahasim mё ato qё lexoj nё dokumentet e policive tё ndryshme ndёrkombёtare.
R. XH : Keni nje tjeter lidhje me shqiptaret tani…
R. S : Po, po, njё lidhje shumё te ngushtё. Madje me pelqen tё shoh qe shqiptarёt, duke parё televizionin italian, komentojne sa herё qё pёrmend Shqipёrinё, nё njё revistё televizive apo nё njё emision. Eshtё interesante, sepse unё jam i bindur se tё kuptosh mafien italiane do tё thotё tё kuptosh mafien shqiptare. Dhe ky kontinuitet kulturor midis Italisё dhe Shqipёrisё mund tё krijojё njё rezistencё kulturore. Ashtu siç ekziston njё kulturё antimafie italiane ekziston edhe njё kulturё antimafie shqiptare.
R. XH : Sipas jush, problemi yne eshte me imazhin, apo me besimin se nuk kemi mafie?
R. S : Unё mendoj se ёshtё sidomos njё element qё lidhet me imazhin. Edhe ky ёshtё njё problem italian. I ngjajmё njёri-tjetrit edhe nё kёtё. Dua tё them se tё rrёfesh mbi mafien do tё thotё tё mos i nёnshtrohesh mafies. T’i bёsh ballё mafies do tё thotё tё tregosh se je njё vend i shёndetshёm. Ndёrsa kur, pёrkundrazi, ndodh tё jesh mosbesues kundrejt argumentit tё mafies, ke frikё se kjo mund tё te ndotё imazhin, kjo eshte si te heshtesh para njё krimi dhe nuk eshte aspak rezistencё ndaj mafies. Mё duhet tё them se qeveria italiane, vetё Berluskoni, e pёrkufizoi “Gomorran”, librin tim, njё vepёr qё e mbёshtet mafien, sepse sipas tij, nё çastin kur flet pёr tё, je duke e mbёshtetur. Ja, kjo logjikё ёshtё e rrezikshme, do tё thosha, madje qё pёrputhet me logjikёn mafioze, (omerta) ёshtё hapi i parё pёr tё mos vepruar kundёr organizatave kriminale. Te flasёsh pёr mafien nuk do tё thotё aspak tё pёrbaltёsh. Pёrkundrazi, do tё thotё te kёrkosh te ndryshosh token tёnde.
R. Xh : Nderkaq ju gjej ne nje lufte te re, me Berlusconin..
R. S : Mё shumё se te luftoj Berluskonin, jam pёrpjekur tё mbroj gjykatёsit e Milanos qё po hetojnё mbi njё ngjarje qё ka tё bёjё me Berluskonin, domethёnё shpёrdorim detyre dhe shtytje pёr prostitucion tё tё miturve. Jam pёrpjekur t’i mbroj nё rrafshin simbolik kёta tre gjykatёs, sepse nё Itali ka pasur njё sulm frontal ndaj drejtesise. Qeveria apo njerёzit afёr qeverisё, perpiqen t’i paraqesin gjykatёsit, si gjykatёs politikё. Hetimin si njё vendim politik, ideologjik, jo si njё hetim gjyqёsor qё lidhet me njё krim tё mundshёm. Kjo ёshtё shumё e rrezikshme, sepse, nёse gjykata ёshtё me tё vёrtetё politike, Berluskoni duhet tё marrё qёndrim, them nё kuptim ushtarak, do tё thotё se ka njё grusht shteti. Nёse, nё tё kundёrt, Berluskoni po e minon demokracinё, sepse deligjitimon gjykatёn, nuk mund tё jetё mё kryetari i qeverisё. Kёshtu qё, le tё jetё e qartё, nuk mund tё ekzistojё ky pozicion i turbullt, ku njё pushtet, domethёnё ai gjyqёsor, akuzohet nga pushteti politik se ёshtё njё pushtet i korruptuar apo se kёrkon tё merret me politikё. Pas ngjarjes sё Berluskonit ёshtё njё histori qё nuk ka tё bёjё me punёt private tё Berluskonit. Sipas meje, kjo duhet thёnё qartё. Askush nuk e vё nё dyshim qё nё njё demokraci secili ka shijet qё dёshiron, dёfren ashtu si dёshiron, bёn dashuri sa tё dojё, me kё tё dojё. Por historia e Berluskonit ka te beje me historine e pёrzgjedhjes sё klasёs udhёheqёse. Kush kalon nёpёrmjet pёrzgjedhjes seksuale tё Berluskonit, bёhet deputet, ministёr, pra ka njё rol. Nё tё njёjtёn mёnyrё, kush kalon nёpёrmjet pёrzgjedhjes seksuale tё Berluskonit, ka njё rol nё botёn artistike, televizive, dhe e gjithё kjo ushqen shantazhe qё e kushtёzojnё politikёn italiane, sepse Berluskoni ёshtё nёn shantazh nёse shohim kёto hetime. Eshte dhe dicka tjetёr. Kёto femra janё tё paguara. Kёshtu qё, nё njё farё mёnyre pёrjetojnё edhe njё farё nxjerrjeje tё njё deponimi me dhunё, qё nuk ka tё bёjё mё me kёnaqёsinё e tё dёfryerit apo tё tё ndenjurit bashkё, siç kёrkon tё na e hedhё Berluskoni. Sot Italia ndodhet nё njё kaos tё stёrmadh pёr shkak tё kёsaj ngjarjeje, sepse Berluskoni kёrkon tё na bёjё tё mendojmё se kushdo qё vendos tё bёjё dashuri, tё ketё njё te dashur, njё tё fejuar apo çfarёdo, mund tё hetohet. S’ka tё bёjё asfare me gjithё kёtё. Eshtё njё sistem pёrzgjedhjeje dhe shantazhi, qё del nga ai hetim dhe nuk ёshtё njё rastёsi qё me kёtё hetim nuk po merren gjykatёs tё zakonshёm, por gjykatёs tё antimafies. Ilda Boccassini, shefja e antimafies nё Milano, nё veri tё Italisё, po heton mbi njё krim nё sistem, jo mbi krim seksual apo, si tё thuash, qё s’ka lidhje me njё sistem pushteti.
R. XH : Diplomen tuaj Honoris Causa ia keni kushtuar Ilda Boccassini-t.
R. S : Po, ia kam kushtuar diplomёn time tё tretё nё drejtёsi Ilda Boccassini-t dhe dy gjykatёsve tё tjerё tё grupit tё Milanos pёr tё treguar se nuk mund tё mendohet nё njё demokraci qe kryeministri tё flasё pёr ndёshkim tё gjykatёsve. Kjo ёshtё njё gjuhё prej totalitarizmi, prej totalitarizmi tё kuq, ndёr tё tjera, nёse mё duhet tё gjej vёrtet njё kontinuitet, mё shumё sesa totalitarizёm fashist apo nazist. Kёshtu qё e bёra kёtё kushtim pёr tё lёshuar njё mesazh: Kujdes! Kur flitet pёr tё drejtёn, nuk mund tё mendohet qё nё njё vend demokratik njё kryeministёr tё thotё se gjykatёsit duhen ndёshkuar. Eshtё njё fjalё e rrezikshme.
R. XH : Si shkoi takimi juaj me televizionin? 10 milione spektatore, cdo shfaqje..
R. S : Qe njё mrekulli pёr mua, nё kuptimin se tё dhёnat e audiences ishin tёrёsisht tё papёrfytyrueshme. Sa pёr tё dhёnё njё ide, emisioni ia kaloi ne audience, gjysmёfinales se Kupёs sё Kampionёve Barcelona – Inter.
Eshtё e pamundur tё mposhtёsh futbollin nё Itali. Nuk e bёn dot asgje, as tragjedia mё e madhe. Nё kёtё rast futbolli kaloi nё planin e dytё. Sipas meje, kjo ndodhi sepse ka dёshirё pёr rrefim. Nuk ka dёshirё pёr talk-show, pёr njerёz qё grinden, por ka dёshirё pёr te treguar. Histori pёr tё cilat njerёzit qё mё kanё dёgjuar mbase nuk ndanin tё njёjtin kёndvёshtrim me mua, por sidoqoftё ishin tё interesuar ta ndiqnin atё histori, ato fakte. Unё jam pёrpjekur tё kem gjithnjё njё ton sa mё objektiv, natyrisht nga kёndvёshtrimi im, por kur bёn njё rrёfim tё ndershёm, spektatori mund tё vendosё edhe tё mos e ndajё kёtё kёndvёshtrim, megjithate e pёlqen rrёfimin, faktet qё ti sjell. Besoj se televizioni mundet vёrtet t’i ndryshojё gjёrat. Pёr shembull, ne rrёfimin e mafies kalabreze nё veriun e Italisё, Ndrangheta, qё ka njё veprimtari shumё tё fortё edhe nё Shqipёri, unё pёrdora njё shprehje; thashe se Ngrangheta hyn nё bisedime me Legёn e Veriut, qё ёshtё njёra nga partitё e qeverisё, dhe ministri brendshem, kёrkoi tё paraqitej nё emision, kёrkoi tё thotё se nuk ёshtё e vёrtetё, kёrkoi tё thotё se unё e kam trepruar… Vetёm pёr njё fjalё, “hyn nё bisedime”. Ose tё flasёsh pёr mundёsinё qё tё vendosёsh pёr trupin tёnd. Edhe kjo shkaktoi zhurmё. Madje edhe Papa, duke mos na pёrmendur, por duke bёrё njё referim tё qartё, na dergoi nje kritike. Domethёnё, ёshtё e pabesueshme. E gjithё kjo qe e mundur pёr shkak tё dёgjueshmёrisё sё lartё. Nёse tё njёjtat gjёra do t’ia kisha thёnё njё publiku prej tre milionё vetёsh, qё ёshtё shumё ndёrkaq, nuk do ta kishte shkaktuar kёtё reagim. Sa mё shumё zvogёlohet liria nё kёtё vend, aq mё shumё ka dёshirё pёr tё kuptuar se si shkojnё punёt.
R. XH : Atehere me televizionin, apo me drejtesine do e mposhtni Berlusconin?
R. S : Berluskoni ёshtё njё histori shumё komplekse, qё nuk di as ta sintetizoj. Eshtё e natyrshme qё duhet tё jetё vota popullore ajo qё duhet tё vendosё, por liria nё Itali ёshtё komprometuar seriozisht. Le tё jetё e qartё, nuk ka tё bёjё fare gjendja e lirisё nё Itali me atё qё mund tё ishte nё Kilin e Pinoçetit, nё Italinё fashiste apo nё regjimet komuniste ballkanike. Nuk ёshtё kёshtu. Unё mund tё flas dhe nuk mё arreston njeri.
R. XH : Madje ndodhemi tek zyrat e Mondadori-t.
R. S : Ndodhemi edhe te Mondadori, pikёrisht. Kjo ёshtё e mundur. Por çfarё e komprometon lirinё tёnde? Delegjitimimi. Sepse Italia ёshtё njё sistem tipik thuajse-demokratik, ёshtё njё thuajse -demokraci. Kur Niki Vendola flet, kritikon, botohet fotografia e tij lakuriq nё gazetё. Boffo-ja, drejtor i gazetёs katolike, mendon se sistemi berluskonian ka tё çara, e akuzojnё se ka pёrdorur dokumente tё rreme. Pastaj e akuzojnё se ёshtё homoseksual. Mendoni! E akuzojnё se ёshtё homoseksual! A thua se tё jesh homoseksual ёshtё krim qё duhet akuzuar. Xhankarlo Fini dhe historia e tij se ka njё shtёpi nё Montekarlo. Çfarёdolloj gjёje. Kur ti je nё Itali dhe sulmon qeverinё, e di se do tё ketё baltё kundёr teje. Eshtё njё sistem, ёshtё tipik i regjimeve totalitare. Ata nuk arrijnё te arrestimi, sepse e dinё qё media mund tё tё komprometojё mё shumё. Pikёrisht kjo po ndodh nё Itali. Unё e di, sa herё qё hap gojёn, se gazetat filoqeveritare, gazetarёt rufjanё qё punojnё pёr qeverinё, do tё ndёrtojnё njё delegjitimim qё, tё kini kujdes, nuk ёshtё tё zbulosh njё krim, natyrisht ai do tё ishte njё hetim, por bёhet fjalё pёr pёrpjekje pёr tё na treguar tё gjithёve njёsoj, domethёnё: “Ah, shikoni se edhe ky paska dashnore! Ah, shikoni se edhe ky paska njё shtёpi tё bukur!”, gjёra qё nuk duan tё thonё asgjё, nuk janё krime, por shёrbejnё tё thonё nё njё vend ku tё gjithё jemi tё pisёt, askush nuk ёshtё i pafajshёm. Dhe nёse askush nuk ёshtё i pafajshёm, jemi tё gjithё tё pafajshёm. Mekanizmi pervers i makinёs sё baltёs shёrben pёr tё deligjitimuar. Eshtё pikёrisht ajo qё ndodh nё Itali. Eshtё ajo qё sot nё Itali tё bёn tё punosh me frikё. Sepse thashethemi ёshtё instrumenti i nxjerrjes sё njё deponimi me dhunё, me i forti ne kete vend, bashkё me bandat e organizuara tё mafieve.
R. XH : Disa prej gazetave me te rendesishme ne Shqiperi kane pyetje per ju. “Gazeta shqiptare” pyet per blerjen e votave, duke ju referuar nje shkrimi tuaj, botuar ne kete gazete, per Kamorran dhe votat.
R. S : E qartё. Madje, le tё themi se Italia, Shqipёria, Maqedonia, Greqia, Algjeria dhe Egjypti janё vende qё kanё njё sistem klientelist tё kontrollit tё votёs tё ngjashёm. Nё Shqipёri blihen vota. Nё Greqi blihen vota. Nё Egjypt, nё Turqi blihen vota. Nuk shkёmbehen vota. Duket njё dallim i padёmshёm, e pёrkundrazi ёshtё i thellё. Tё shkёmbesh vota do tё thotё unё tё jap njё punё dhe ti nё kёmbim mё voto. Edhe ky ёshtё njё mekanizёm qё e komprometon demokracinё, sepse puna do tё duhej tё ishte e garantuar pavarёsisht nga rreshtimi yt politik, por e shtyn dhe e shtrёngon organizatёn politike tё gjejё mёnyrёn pёr t’i futur njerёzit nё punё. Ndersa tё blesh votёn do tё thotё se ti pёr pesёdhjetё euro, apo shume me pak, jep njё votё. Pёr njё pazar tё paguar, ushqimet psh, ose faturat e energjisё elektrike, ujit, telefonit, tё paguara. Kёshtu qё, edhe partia, kryebashkiaku, deputeti as nuk duhet tё punojё pёr tё ndёrtuar mundёsinё e punёs. I mjafton tё ketё pak kapital. Nё Itali ekzistojnё vendet nё parlament me pagesё. Domethёnё, me 60 mijё euro blen njё vend nё parlament nё njё fshat tё vogёl. Sipas meje, nё Shqipёri ёshtё punuar pak nё kёtё drejtim. Domethёnё, shteti nuk ka punuar pothuajse fare, pak mё shumё gazetarёt. Njёsoj edhe nё Egjypt, Libi, Turqi. Nё kёto vende punohet shumё pak mbi votat e shkёmbimit. Janё demokraci me kapital mafioz, nё masёn qё kur mafiet japin para’ nё dorё mund tё blejnё feta tё stёrmёdha vote. Dhe mund tё blejnё edhe njerёz qё nuk kanё aspak tё njёjtin mendim me politikanin qё po votojnё. Shpesh ndodh qё liderё politikё tё shkojnё nё kёto territore, mendoj nё hinterlandin e Shqipёrisё pёr shembull, dhe gjejnё miratim tё gjerё, por pastaj fiton gjithnjё qeveria. Sepse tё njёjtёt njerёz qё mbase duartrokasin njё lider, nuk mund ta votojnё, ngaqe ai lider nuk u ka dhёnё aq para’ sa duheshin. Ndersa lideri fitues i ofron njё punё pёr njё tё afёrm, ose i jep njё liçencё pёr tё hapur njё dyqan. Sado qё ne mund ta bindim dikё tё votojё, nёse pastaj vjen dikush qё e blen atё votё, ç’demokraci ёshtё?!
R. XH : Nje pyetje tjeter vjen nga gazeta Tirana Observer qe ka te beje me mafian dhe investimet e huaja ne Shqiperi.
R. S : Sigurisht, po. Atёherё, e kuptoj qё ёshtё komplekse. Tё dhёnat janё tё vёrtetueshme nё tё gjitha hetimet, tё cilat gazetarёt shqiptarё mund t’ia kёrkojnё drejtorisё kombёtare antimafie qё ka tё bёjё me Shqipёrinё nga vitet ‘90 deri sot. Nёse ti dёshiron tё hapёsh njё fabrikё nё Shqipёri dhe je italian, francёz apo serb duhet t’i drejtohesh dikujt. Nё pёrgjithёsi ky dikush ёshtё njё ndёrmjetёs mafioz qё ndёrmjetёson midis politikёs lokale dhe politikёs qendrore. Domethёnё, unё dua nё bregdetin shqiptar tё hap diçka. Duhet tё paguaj njё ndёrmjetёs qё tё mё sigurojё autorizimin politik, pra burokratik, dhe autorizimin mafioz. Nёse e bёn pa kёtё ndёrmjetёs kohёt janё tё pafundme, telashet janё tё pafundme, burokracia ndalet, dhe mafiet vijnё e trokasin. Por mё çudit qё rezulton e re pёr ju shqiptarёt, sepse kjo ndodh ngahera…
R. XH : Ku ndodh, si, me ke?
R. S : Eshtё çmenduri! Do te tё mjaftonte tё pyesje çfarёdolloj sipёrmarrёsi qё nuk ka frikё tё flasё. Çfarёdolloj sipёrmarrёsi! Me njё fjalё, nёse unё nesёr shtirem si sipёrmarrёs dhe dua tё hap njё veprimtari nё Shqipёri, ёshtё e natyrshme qё do tё vijnё tё m’i kёrkojnё paratё. Vijnё tё mё kёrkojnё paratё familjet e Tiranёs qё vendosin per çdo kokrrizё qё lёviz nga vendi nё Shqipёri. Vijnё tё m’i kёrkojnё familjet e Prishtinёs, nёse shkoj nё Kosovё. Vijnё tё m’i kёrkojnё nё Nju Jork, nёse jam shqiptar dhe shkoj tё investoj nё Nju Jork, sepse natyrisht edhe atje janё familjet.…
R. XH : Cilat jane familjet?
R. S : Eshtё e çuditshme, sepse kujtoja se ishte e vёrtetuar tashmё nё kulturёn shqiptare qё familjet mafioze shqiptare kanё pёr fat tё keq njё rol shtypёs tё popullit shqiptar. Eshte njё hetim qё u krye nё 2009-ёn, qё ka tё bёjё me Ndranghetёn e Kozencёs, njё hetim qё flet pёr njё aleancё midis Ndrangetёs dhe mafies shqiptare dhe qё e kanё administruar prokuroritё kalabreze. Ky hetim tregon se si shqiptarёt dhe kalabrezёt kanё formuar njё strukturё tё vetme kriminale. Shqiptarёt japin dhjetё kilogramё heroinё nё kёmbim tё pesё kilogramёve kokainё dhe investojnё nё çdo sektor: kamiona, ndёrmarrje ndёrtimi, veshjet e rrugёve, riciklimin e mbeturinave, hotele… Prandaj habitem se si ёshtё e mundur qё shqiptarёt nuk i dinё tё gjitha kёto?! Eshtё e vёrtetё qё pjesa mё e madhe e hetimeve janё italiane, dhe janё italiane sepse tashmё shqiptarёt para sё gjithash flasin italisht, pёrdorin kodin mafioz italian, pёrzihen me familjet italiane dhe sot maqedonasi konsiderohet i huaj, marokeni konsiderohet i huaj, shqiptari konsiderohet italian. Pёr herё tё parё Kamorra, pёr shembull, ka anёtarё shqiptarё, tё cilёt nuk i konsideron tё huaj. Shqiptari di tё bёjё mafie. Italiani mafioz ka besim te shqiptari mafioz, sepse ёshtё i lidhur me gjakun, te afermin, sepse ka njё marrёdhёnie me femrёn identike me atё qё ka njё italian. Pёr shembull, nuk kanё besim te mafiozёt rusё. Nuk kanё besim te serbёt; bёhen tapё, janё shumё tё lidhur me njё kodin e tyre tё pakuptueshem pёr njё mafioz italian. Hetimi qё pёrmenda ka nisur nё ’91-shin. Ishte ndёrkaq njё hetim tjetёr nё ’91-shin. Mjafton tё hysh nё google dhe tё shkruash Ndrangheta Albania, Camorra Albania, Sacra Corona Albani, dalin tё gjitha hetimet qё kanё bёrё prokuroritё italiane. Tani pyes veten se si mund tё mendohet qё mafia shqiptare ёshtё e fuqishme nё Itali dhe jo nё Shqipёri?! Dhe duke mos folur pёr kёtё nё kёto vite, ka krijuar njё heshtje qё atyre u leverdis. Nёse shkon te F. B. I. –ja nё Nju Jork, ka policё me origjinё shqiptare qё punojnё vetёm mbi mafien shqiptare aty. Prandaj çuditem sa herё qё mё mbёrrijnё e-mail-e tё djemve apo vajzave shqiptare qё mё shkruajnё nё Facebook dhe mё thonё;si ёshtё e mundur qё kёto histori nuk i dёgjoj ose i dёgjoj pak kёtu? Edhe unё e pyes veten, nuk e di se si ёshtё e mundur.
R. XH : Nje pyetje tjeter vjen nga Gazeta “Shqip” ne lidhje me biznesin e cimentos…
R. S : Pёr kёtё, pёr shembull, unё nuk kam tё dhёna tё reja nё kuptimin se nuk mё duket se prokuroritё shqiptare kanё bёrё hetime tё mёdha mbi ciklin e çimentos tani pёr tani. Ndoshta po hetojnё. Eshtё e natyrshme, mafia shqiptare investon gjithçka nё çimento. Duhet betonizuar gjithё hinterlandi shqiptar, gjithё jugu, ёshtё e afert ardhja e emigrantёve nё Shqipёri. Cikli i çimentos ёshtё nё dorёn e tyre. Pёr shumё arsye. Para sё gjithash, ёshtё njё biznes shumё i madh, kёshtu qё mund tё fitosh shumё. Eshtё njё biznes i thjeshtё, i kontrollueshёm nё kuptimin qё betonierёn e njё konkurrentit tёnd e ndalon, siç bёhet edhe nё Itali. Vjen betonierja e dikujt qё ka fituar njё sipёrmarrje, e ndalon, e urdhёron ta fikё çimenton, çimentoja thahet. Kёshtu humbasin kamionin, betonierёn dhe punёn. Nё atё pikё thonё, mirё, sipёrmarrjen e ke fituar ti. Kёshtu qё ёshtё edhe diçka e kontrollueshme pёr organizatёn nё krahasim me veprimtari tё tjera jomateriale. Dhe pastaj, gjёja tjetёr jo e dorёs sё dytё, kёrkon shumё forcё pune, qё do tё thotё kontroll politik, kontroll territorial, miratim nё territor, riciklim (domethёnё ato apartamente i blen ti, pastaj i riciklon, pastaj i shet pёrsёri). Eshtё e natyrshme qё sot qendra e biznesit nё Shqipёri ёshtё çimentoja.
R. XH : Kush eshte pas biznesit te cimentos, sipas jush?
R. S : Unё kam ndjesinё, flas thjesht nga ndjesia qё kam sepse nuk kam tё dhёna, se me çimenton kanё tё bёjnё mafiozёt shqiptarё, jo italianёt. Sepse nёse do tё duhej tё kishin tё bёnin mafiozёt italianё, ose mё mirё, mbase italianёt kanё dhёnё shtytjen fillestare, do tё thotё se italianёt po komandojnё tashmё nё territorin shqiptar, dhe kete nuk e besoj. Nё Malin e Zi dhe nё Shqipёri, italianёt kanё qenё gjithnjё mysafirё. Investitorё shumё tё mёdhenj, por mafiet e kёtyre vendeve nuk e lejojnё kontrollin territorial, siç ndodh pёr shembull nё Gjermani. Italianёt kontrollojnё territorin gjerman, por nuk e kontrollojnё territorin shqiptar. Investojnё, jetojnё atje, por nuk e kontrollojnё.
R. XH : Atehere, kush e kontrollon terrotorin shqiptar?
R. S : Mafiet shqiptare! Mafiet shqiptare kontrollojnё Shqipёrinё, Kosovёn dhe Veriun e Maqedonisё, atje ku ka shqiptarё kёrkojnё tё futen, ndёr tё tjera duke e shtypur popullsinё shqiptare. Njё gjё shumё e bukur qё mё kane thёnё nё Gjermani ishte se pёr shembull kur mafia kosovare u orvat nё Gjermani tё merrte pushtetin nёpёrmjet riciklimit tё lavanderive, tё kontrollonte krahun e punёs, tё kontrollonte udhёtimet, domethёnё ushqimet, paratё, veshjet qё kosovarёt dёrgojnё nё Kosovё, kur u rrek mafia kosovare, pjesa e ndershme e komunitetiti kosovar iu kundёrvu dhe kjo merret gjithnjё si shembull pёr tё thёnё se kur pjesa e shёndetshme bashkohet, nuk ka shpresё pёr kriminalitetin. Sipas meje sot tё reagosh keq, kur dikush tregon pёr mafien shqiptare, do tё thotё t’i japёsh njё dore, mafies shqiptare, nё vend qё tё bashkosh pjesёn mё tё madhe tё vendit qё natyrisht ёshtё e shёndetshme, kundёr mafias.
R. XH : Gazeta “Shekulli” pyet per plehrat, dhe ligjin qe ka lehtesuar taksat doganore, per to ne Shqiperi, miratuar disa jave me pare.
R. S : Po, jam nё dijeni tё kёsaj uljeje tё taksave doganore dhe ёshtё njё problem. Nuk e di sesa ndikim ka nё kёtё kriminaliteti i organizuar dhe se sa dinakёria politike. Atje ku ka shumё hapёsirё, ka shumё biznes pёr mbeturinat. Dhe kёshtu qё kёshilla qё do t’I jepja publikut shqiptar, ёshtё: Kujdes! Çdo minierё do t’ju shndёrrohet nё njё vendshkarkimi mbeturinash, çdo fabrikё e braktisur do t’ju shndёrrohet nё njё magazinё plehrash. Italia po sheh, (dhe jo vetёm Italia mafioze), po sheh nё hapёsirёn shqiptare njё biznes pёr mbeturinat. Sa mё shumё dёshirё ka pёr tё bёrё biznes nga ana e shqiptarёve, aq mё eksponencial ёshtё rreziku gjeografik, biologjik, natyror pёr Shqipёrinё. Kёshtu qё ky operacion, nёse nuk kontrollohet, pas pesё vjetёsh ne do tё takohemi pёrsёri dhe do tё themi se si vallё periferitё e qyteteve shqiptare, fshatrat shqiptare janё plot me mbeturina toksike, mbeturina italiane, mbeturina ballkanike. Pra, bёni shumё kujdes! Cikli i mbeturinave, nёse ёshtё i qartё, i kontrolluar nё çdo kalim tё tijin, mund tё shndёrrohet nё njё biznes pёr kombin shqiptar. Por nёse nuk ёshtё i kontrolluar, rrezikon tё bёhet njё gropё qё duhet mbushur me mbeturina legale. Kёshtu qё bёni kujdes me kёtё qё po ndodh!
-Te bejme kujdes nga Italia?
-Po sigurisht! Çёshtja e mbeturina nё Itali ёshtё natyrisht para syve tё tё gjithёve pёr shkak tё skandalit napoletan, qё tregon paaftёsinё e njё vendi pёr tё arritur tё organizojё njё cikёl tё mbeturinave, sepse ai kaos sjell tonelata parash. Skandali i mbeturinave nё Napoli ka prodhuar aq para’ pёr Kampanian sa janё tё barabarta me dy buxhete vjetore tё shtetit, domethёnё paratё qё njё shtet vendos pёr tё qeverisur njё vit atё vend, u shpenzuan vetёm pёr Napolin. Kёshtu qё kjo donte tё thoshte se sa mё shumё nuk e zgjidh, aq mё mirё ёshtё, per mafien, e aq me keq per qytetaret. Prandaj them, kujdes! Ky ёshtё hapi i parё pёr tё bёrё qё tё ndodhё nё Shqipёri, jo thjesht ajo qё po ndodh nё Napoli, por pёr ta mbushur pjesёn qё nuk shihet, fshatrat, guroret, minierat e braktisura, pёr t’i mbushur tё gjitha kёto me plehra dhe pёr t’i sjellё fitime atij qё ndёrmjetёson nё kёto transporte.
R. XH : Nje pyetje tjeter vjen nga Kosova, per faktin se koka transgjenike nuk ka te beje fare me Kosoven.
R. S : Ai referim i imi, ne intervisten tone, para dy vjeteve, pёr kokainёn transgjenike, tё jetё e qartё, ishte njё referim ndaj njё mundёsie. Kosova ёshtё njё shtet qё ka njё rrezik mafioz tё brendshёm tё stёrmadh. Ai qё e mohon kёtё, gёnjen. Gёnjen! Mafia kosovare ёshtё e fortё. UÇK-ja, qё kosovarёt e kanё pёr zemёr, ёshtё financuar, (ka hetime ne SHBA, per kete), ёshtё financuar nga kapitale mafioze. UÇK-ja kёrkon para’ mbi ardhjen e kamionёve, administron heroinёn…
R. XH : Po tani UCK nuk ekziston me.
R. S : Sigurisht, sepse janё shndёrruar nё mafiozё. Ata janё bёrё mafiozё. Le tё themi ata qё kishin njё administrim ushtarak mё tё fortё, jot e gjithe. Nuk janё kurrё tё gjithё. Por, ai referim ndaj kokainёs transgjenike ishte njё hipotezё, qё ishte bёrё gjatё diskutimeve midis ekspertёve tё narkotrafikёve dhe thuhej: kur çmimi i kokainёs transgjenike do tё jetё i arsyeshёm, Kosovёn do tё shndёrrojnё nё njё Kolumbi tё vogёl. Ishte njё referim ndaj faktit se Kosova kontrollohet nga mafiet. Dhe mendoj se mund tё them edhe diçka tjetёr. Ky mund tё duket njё provokim, dhe nё fakt ёshtё pjesёrisht i tillё, por Kosova e ndarё dёshirohet mё shumё nga familjet mafioze sesa nga popullsitё. Populli ne Kosove e do Tiranёn, dёshiron tё bashkohet me Shqipёrinё. Qeveritё, jo. Mafiet, jo. Mafia kosovare nuk preferohet nga mafia shqiptare. Tirana dhe Prishtina janё dy kartele tё ndryshme. Atje, ashtu si edhe jashtё. Shqiptarёt dhe kosovarёt mafiozё nё Gjermani merren me biznese tё ndryshme. Njёsoj edhe nё Amerikё. Njerёzit, popullsia, shqiptarёt e Kosovёs ndihen vёllezёr tё shqiptarёve tё Tiranёs. Mafiozёt kosovarё nuk ndihen vёllezёr tё mafiozёve shqiptarё tё Tiranёs. Tani e gjithё kjo sindikatё mё duket omertoze. Dhe per ta mbyllur çёshtjen e kokainёs transgjenike, ёshtё e natyrshme qё ёshtё njё hipotezё. Nёse do tё kishte pasur, do tё kisha folur me nё ndonjё hetim. Ishte mё tepёr njё mёnyrё pёr tё thёnё se ai territor rrezikon tё bёhet njё plagё, nёse nuk ёshtё ndёrkaq.
R. XH : Po vazhdoni te hetoni per mafien shqiptare?
R. S : Po, pёr mua nuk ёshtё mё njё mafie e huaj. Unё kur merrem me mafien shqiptare, merrem me mafien e tokёs sime, ashtu siç merrem me mafien nigeriane. Kastel Volturno, qё ёshtё njё territor afёr shtёpisё sime, ёshtё nё dorё tё mafies nigeriane. Kёshtu qё unё merrem me mafien nigeriane ashtu siç merrem me mafien e vendit tim, tё kulturёs sime, madje tё mungesёs sime tё qytetёrimit, tё mungesёs sё qytetёrimit qё sundon tokёn time, lёndon tokёn time. Mafia shqiptare nuk ka mё asgjё tё largёt. Mafia shqiptare flet italisht, ndjek logjikat italiane, ёshtё tёrёsisht e brendshme nё organizatёn italiane. Jam i bindur se, ose i jepet fund me kёtё heshtje para krimeve, qё e ka pak kultura shqiptare, intelektuale, domethёnё tё ndjerit i lёnduar, i fyer kur tё flasin pёr kёto gjёra. Pёr tё marrё njё shembull praktik: gazetat shqiptare, revistat televizive shqiptare duhet t’i hapin tё pёrditshmet e tyre me lajmin e hetimeve qё ndodhin nё Itali, kur aty ka shqiptare te perfshire, sepse tё lejon tё kuptosh me shume. Kur Prokuroria e Kozencёs tregon se Ndrangheta dhe mafia shqiptare janё strukturuar tashmё nё njё organizatё tё vetme, ky lajm qe duhet tё hapё revistat televizive, s’ekziston. Vetem shkruhet sikur lajmi ka tё bёjё me pesё gangstere tё izoluar. Jo, jo, jo, nuk mund tё mendohet keshtu. Edhe pёr shembull qё femrat shqiptare nё krahasim me dhjetё-pesёmbёdhjetё vjet mё parё, janё mё pak tё pranishme nё tregun e prostitucionit, kjo ndodh ngaqё kanё ardhur rumunet dhe organizatat shqiptare janё bёrё mё tё pasura. Kёshtu qё organizatat shqiptare, nёse munden, e shmangin tё qёndrojnё nё kuadrin e prostitucionit dhe qёndrojnё nё kuadrin e narkotrafikёve. Shqiptarёt, pёr shembull, sot e administrojnё prostitucionin, mё shumё sesa nxjerrin ne rruge,shqiptaret, siç ndodhte deri dje. Dhe meqё pёr fat tё keq ka ende prostituta shqiptare, janё sidoqoftё tё organizatave mё tё brishta, sipas kёndvёshtrimit tim. Sot ёshtё nё dorё tё rumunёve. Shpesh rumunёt komandohen nga shqiptarёt. Tani, po e pёrsёris, tё gjitha kёto unё i quaj tё ditura, sepse ёshtё pёrditshmёria e punёs sime. Kёshtu qё kur mё mbёrrijnё e-mail-e tё tipit: “Po si ёshtё e mundur?! Pёr cilin vend e ke fjalёn?! Ky nuk ёshtё vendi qё njoh unё! Unё jetoj kёtu!”, – unё çuditem.
R. XH : I pergjigjeni emaileve?
R. S : Nganjёherё po, nganjёherё jo. Perpiqem ti pёrgjigjem nёpermjet hetimeve dhe burimeve te mia.
R. XH : Mafia dhe politika shqiptare. ….
R. S : Ja, nё kёtё pёr shembull, ёshtё e natyrshme qё ka shumё pak hetime. Nuk ёshtё se italianёt mund tё flasin apo tё bёjnё hetime mbi qeverinё shqiptare. Por kontaktet janё jashtёzakonisht tё shumta. Mё kujtohet Lelo Amato. Lelo Amatoja ishte njё drejtues i kartelit tё Sekondiljanos, nё Napoli. Dy herё ka qenё i pёrzier me shqiptarёt. Ai konsiderohet njё perandor i vogёl, nё Spanjё dhe nё Shqipёri. Sot ёshtё nё burg nё Itali. Ai u pёrzie dy herё me shqiptarёt. Herёn e parё trafikonte hashash madje me djalin e njё ambasadori, unё e pёrmend te “Gomorra”, me djalin e njё ambasadori shqiptar nё Itali. Ky djalё e ndihmonte tё trafikonte, po flasim pёr fundin e viteve ‘90, tё trafikonte hashash midis Italisё dhe Shqipёrisё. Herёn e dytё, madje u hap njё hetim, qё bashkonte kartelet shqiptare, kartelet puljeze dhe kartelet napoletane. Dhe ai nё Shqipёri shkonte vazhdimisht, duke blerё toka, duke blerё magazine, duke administruar kamionё. Ja, prandaj them qё me siguri politika shqiptare ka kontakte… nuk mund tё mos flasё me mafien. Nuk mund tё mendohet! Nuk mund tё mendohet! Kodet e Kanunit, qё tё kuptohemi, janё shumё magjepsёs pёr intelektualin Italian qё studion kёto gjёra, por ne fakt per mafien eshte dicka tjeter.
Kanunin e shoh shumё tё pranishёm nё qёndrimin e mafiozit shqiptar. Sid he te nje mafiozi italian. Kur arrestuan njё bos tё Ndranghetёs, Rabiton, ishte vonё, ishte natёn vonё, dhe i dhanё njё panine. Njё bos nuk mund tё hajё ushqim tё ofruar nga njё polic, nga njё gjykatёs, sepse pёr jugorin nё pёrgjithёsi, tё hash do tё thotё tё ndash. Nё fakt, kur unё duhet tё mbaj distancё kundrejt teje, them: “Po se mos kemi ngrёnё nё tё njёjtёn pjatё! Po pse?! Mos kam ngrёnё ndonjёherё bukё me ty?!”, njёsoj sikur tё hash bukё tё jetё njё mёnyrё intimiteti. Por ky plak filloi tё kishte uri, kishte frikё nga ndonjё rёnie tensioni, kёshtu qё duhej tё hante. E merr kёtё panine, çohet nё kёmbё, po flasim pёr njё burrё 80 vjeçar, kthehet me fytyrё nga muri dhe ha. Nё mёnyrё qё askush prej tё pranishmёve tё mos mund tё thoshte: “Hёngri bashkё me ne”. Tani nuk donte tё thoshte asgjё, apo jo? Ai ishte njё bos qё u arrestua, burgim tё pёrjetshёm, nuk do tё pendohej, ç’kuptim kishte tё hante ashtu nё tryezё. Kёto simbole janё themelore, sepse krijojnё disiplinё. Tё respektosh, kur ёshtё e rёndёsishme, disa çaste, domethёnё disa rituale, disa rrugё, eshte e rendesishme ne kodin e mafias. Kjo i krijon siguri italianit qё trafikon me njё mafioz shqiptar.
Edhe nё çёshtjen politike, nё muajt e ardhshёm, nёse qeveria shqiptare do ta lejojё dhe nuk do ta persekutojё Prokurorinё, jam i bindur qё do tё dalin shumё gjёra. Do tё dalin shumё gjёra, sepse pushteti shqiptar, tё cilin unё e studioj qё kёtej, pushteti i mafieve shqiptare ёshtё eksponencial. Nuk ёshtё se nga intervista e fundit, kam parё ndonjё ndryshim. Pёrkundrazi, kam parё prokurorё guximtarё tё izoluar, gazetarё tё guximshёm tё izoluar, policё guximtarё qё shmangen, por nje det me korrupsion…
R. XH : Ju po e ndiqni ate qe po ndodh ne Shqiperi, kriza, protestat, te vraret?
R. S : Po. Po, pashё shumё dhe mё bёri shumё pёrshtypje. Mendoj se ёshtё njё moment i vёshtirё qё do tё çojё nё njё ripёrtёritje. Dhe jam i bindur demokracia shqiptare nuk do tё mundё dot kurrё tё mbёrrijё nё pjekuri, pa u çliruar me ne fund nga spektri i mallkuar i komunistёve, nuk do tё mundё dot kurrё tё mbёrrijё nё pjekuri nёse nuk pёrballon dhe nuk ndalon problemin mafioz. E njёjta gjё ndodh nё Malin e Zi, qё tё kuptohemi. Eshtё njё situatё shumё e ndryshme, por totalitarizmi komunist ka njё vazhdimёsi te mafiet: monopoli, frika nga kontrolli, nga dhuna dhe nga balta. Kёshtu qё po i referohesha dokumenteve tё shёrbimeve tё fshehta shqiptare qё nuk janё mё tё sekretuara. Nuk e di, me siguri duhet tё ketё ndonjё kёrkues qё po i studion dokumentet e Sigurimit, por i ftoj vёzhguesit shqiptarё t’i studiojnё ato dokumente, sepse vёrtetojnё zyrtarisht marrёdhёniet midis Kamorrёs dhe shtetit shqiptar, para rёnies sё regjimit komunist. Pёrkon, tё paktёn nga kёto dokumente, me fundin e marrёdhёnieve midis Kinёs dhe Shqipёrisё. Shqipёria pёrjetoi njё krizё shumё tё ndёrlikuar dhe udhёheqёs tё shtetit shqiptar tё regjimit komunist takoan drejtues tё Kamorrёs napoletane, nё veçanti Paskuale Galason dhe Mikele Xaxan, tё cilёt e pranuan kёrkesёn e Shqipёrisё pёr tё shitur armё, arme qё Kamorra ua shet palestinezёve, irlandezёve, tё gjitha karteleve kriminale qё duan. Armё shqiptare tё shitura nga Kamorra. Nё kёmbim Shqipёria i ofron mbёshtetje nё rrugёt ujore pёr kontrabandёn e cigareve, mikpritje tё tё fshehurve, pra anёtarёve tё Kamorrёs, dhe meqё po flasim pёr regjimin komunist nuk mund t’u ofronte tregun e lirё, sepse nuk ekzistonte tregu. Por kur regjimi ra, ata i kishin ndёrkaq tё gjitha pikat e referimit atje, sepse ata gjeneralё, ata ambasadorё, ata funksionarё komunistё pastaj u bёnё demokratё, dhe nё atё pikё u dhanё lejet pёr tё hapur fabrikat, mundёsinё pёr tё investuar nё banka. Kamorra asokohe u jepte shqiptarёve edhe shkopinj gome pёr policinё, bombat gazlotsjellёse, gjithё kёto gjёra. Eshtё e shkruajtur nё ato dokumente. Sepse Shqipёria ne kohen e regjimi komunist, instrumentet e shtypjes sovjetikёve nuk ua kёrkonin dhe kinezёt nuk ua jepnin. Dhe ua jepte Kamorra. Kjo ёshtё e rёndёsishme tё kujtohet: sepse shqiptarёt qё kanё vuajtur nё ato vite shtypjen e regjimit komunist, kjo shtypje ushtrohej me prangat dhe armet qё Kamorra i jepte regjimit, gjithnjё nёse kёto dokumente janё tё vёrteta. Dhe sidomos, edhe njё element tjetёr ёshtё se borgjezia shqiptare qё po kuptonte qё regjimi po binte filloi tё strukturohet falё marrёdhёnieve me kriminalitetin e organizuar, qё i jepte valutё tё huaj. Kёshtu qё nё kёtё rast, sinjalizohet nё dokumentet e shёrbimeve tё fshehta, se valuta qё Kamorra u jepte shqiptarёve ishte valutё spanjolle. Meqё Kamorra napoletane ishte e fortё nё Spanjё, nuk jepnin lireta, por jepnin para’ spanjolle. Para’ spanjolle qё kёta i vinin mёnjanё qё tё mund t’u qaseshin tregjeve qё kishin rёndёsi pёr tё blerё nga makinat te rrobat, nga informacionet te kokaina, sepse monedha shqiptare natyrisht qё nuk vlente fare nё rrafshin ndёrkombёtar. Tani fakti qё e gjithё kjo nuk ёshtё njё debat i vazhdueshёm nё Shqipёri, tregon se ka njё dobёsi, dhe kjo dobёsi ёshtё e rrezikshme. Nuk jam unё ai qё po ju tregoj njё vend qё nuk ekziston. Unё kam frikё se ka shumё shqiptarё qё e shikojnё vendin e tyre nё mёnyrё dritshkurtёr. Vendi qё ata kujtojnё se ekziston, nuk ekziston.
R. XH : Ne Tirane po flitet per demokracine, ne nje kohe, kur dipomate te huaj, madje edhe italiane, flasin per stabilitet.
R. S : Sigurisht, kjo ёshtё njё shenjё pozitive. Edhe revoltat ishin njё shenjё pozitive. Njerёzit kuptojnё se demokraci do tё thotё lumturi, pёrmirёsim i mirёqenies fizike, intelektuale. Kёshtu qё nuk ёshtё diçka abstrakte tё cilёn mund ta shkёmbesh shumё mirё me pak siguri. Diplomatet natyrisht flasin per stabilitet, sepse kane nevojё pёr njё aleancё me qeverinё shqiptare. Tё tregosh lidhjet qё qeveria shqiptare ka me organizatat kriminale ёshtё edhe njё mёnyrё pёr t’i mёsuar qeverive te huaja, ç’marrёdhёnie tё mbajnё, me kё tё mbajne marrёdhёnie. Psh, politika e jashtme italiane e viteve tё fundit ёshtё katastrofike: marrёdhёnie me Libinё, marrёdhёnie me Bjellorusinё, marrёdhёnie me Putinin, domethёnё gjithçka qё ёshtё larg demokracive, i pёlqen Berluskonit. Mund tё duket si njё batutё, por atij i leverdis, sepse ёshtё unaza e dobёt e Europёs. Gjermania vёshtirё se do ta priste Gedafin me nderimet me tё cilat pritet nё Itali. Berluskoni e di kёtё, dhe kёshtu qё i shfrytёzon marrёdhёniet e kёqija tё kёtyre shteteve me shtetet e tjera europiane pёr tё pasur marrёdhёnie tё privilegjuara ai vetё. Shqipёria bёn pjesё nё kёtё dinamikё. Por mendoj se i kanё orёt tё numёruara, qё tё dyja qeveritё.
Sepse popullsia, kam ndjesinё ose ёshtё thjesht njё shpresё, njerёzit nuk pranojnё mё, nuk e ndjekin mё linjёn qeveritare, po e kuptojnё gjithnjё mё shumё se çfarё ёshtё bёrё. Qeverive ju mbeten besnikёt. Besnikёt janё tё pamposhtur. Çfarёdolloj gjёje tё bёjё shefi, ata do ta ndjekin pas deri nё fund. Por ata nuk ngrenё peshё, ose mё mirё mund tё kenё rёndёsi nё kёtё fazё, por nё Shqipёri ka njё ajёr tё ri.
R. XH : Me pelqen slogani juaj: “Nese jo tani, kur?
R. S : Po, ёshtё parrullё e bukur, e marrё ndёr tё tjera nga lufta antinaziste. Po, jam i bindur se pёrsёri fati i italianёve dhe fati i shqiptarёve janё afёr, siç kanё qenё gjatё fashizmit, siç kanё qenё nё antifashizёm, tani do tё jenё afёr nё orvatjen pёr tё ndёrtuar njё demokraci mё tё plotё. Demokracia shqiptare ёshtё njё demokraci e vogёl, ende adoleshente, por po vjen pjekuria.
R. XH : Njerezit ne Shqiperi shpesh besojne se gjithe politika eshte pis, te gjithe jane njesoj.
R. S : E kuptoj. Eshtё e natyrshme ta mendosh kёtё. E kam menduar edhe unё nё shumё faza tё jetёs sime. Por te mendosh keshtu , ёshtё njё mёnyrё pёr t’i dhёnё hapёsirё, politikёs mё tё keqe. Tё thuash se gjithçka ёshtё njёsoj, tё mos kuptosh ndryshimet, ёshtё njё gjest antidemokratik. Nuk ёshtё e vёrtetё, demokracia ёshtё ndryshim. Mbase ka shume politikanё tё paaftё, por jo te gjithe jane hajdutё. Dhe ky ёshtё njё ndryshim ndёrkaq. Tё arrish tё thuash se gjithçka ёshtё njё neveri, ёshtё njё mёnyrё pёr tё legjitimuar cilindo. Sepse nё atё pikё justifikon mё dinakun, mё tё pamёshirshmin, atё qё ka mё pak rregulla, atё qё ka mё pak skrupuj.
Duke parё revoltёn nё shesh, nё kёto ditё nё Shqipёri, m’u duk se ndieva njё zemёr tё gjallё, tё ngjashme me atё qё ndodhi kur ra regjimi komunist. Domethёnё, njё atmosferё tё ngjashme. Me duket se tani duhet kaluar, duhet arkivuar ajo qё ishte periudha e tranzicionit nga komunizmi nё demokraci, dhe duhet mbёrritur mё nё fund nё demokraci. MJAFT me tranzicionin!
R. XH : Me pelqeu letra qe i keni derguar te rinjve te levizjes. Do doja ne fund te bisdeses, t’i drejtoheni te rinjve shqiptare.
R. S : Unё pёrpiqesha t’u thosha studentёve italianё se tё djegёsh kamionçinat e karabinierёve, ato ditё protestash, ishte njё gjest i dobёt, qё nuk duhej bёrё, sepse kjo rrezikonte tё delegjitimonte protesten. Qeveria nuk iu pёrgjigj kёrkesave tё tyre, u tha vetёm “Digjni kamionçina! Sulmojini policёt! Kjo ёshtё revolta juaj!”. Kёshtu qё unё thosha “Le tё mos e bёjmё kёtё! Le tё shkojmё masivisht ne protesta, por me instrumente tё tjera!”. Do tё mё pёlqente qё tё rinjtё shqiptarё aq tё fuqishёm, aq tё shёndetshёm ta kuptojne kete. Demokracia e re ёshtё njё privilegj sepse mund ta ridizenjosh njё vend dhe te rinjte shqiptare e kane kete fat. Unё jam i sigurt qё ata janё tё vetёdijshёm tashmё, se duhet tё vazhdojnё nё rrugёn qё tё mund t’i bёjnё tё flasin pёr Shqipёrinё, mediat ndёrkombёtare. Eshtё e vetmja shpresё qё kemi, ne italianёt, ju shqiptarёt. Me qёllim qё mediat ndёrkombёtare tё merren me revoltat, jo pse pati tё vrarё , siç ndodhi, sepse ajo gjё kalon pёr njё sekondё, mbёrrin lajmi dhe kalon si diçka qё duhet zgjidhur nё kuadrin e rendit publik, por lajmi per ju tё mund tё mbёrrijё pёr temat, pёr hetimet, denoncimet. Eshtё mё e lodhshme, por mund tё bёhet. Nёse lind njё ёndёrr e madhe per rilindjen nё Shqipёri, bota nuk mund ta shpёrfillё dot.