Kralj Vatra
Amicus
Warning: Sometimes uses foul language & insults!!!
20%
Posts: 9,814
|
Post by Kralj Vatra on Aug 11, 2011 4:08:19 GMT -5
ΓκάμπÏες / GabreÅ¡ / Габреш. Εξελληνίστηκε σε ΓαβÏÎσι και στη συνÎχεια σε ΓάβÏος. Στην απογÏαφή του 2001 ήταν οικισμός του δήμου ΚοÏεστίων, του Î½Î¿Î¼Î¿Ï ÎšÎ±ÏƒÏ„Î¿Ïίας. Το σÏνολο του των κατοίκων του είχαν ως μητÏική γλώσσα τη μακεδονική. Ήταν επίσης χÏιστιανοί οÏθόδοξοι. ÎœÎχÏι το 1903 σχεδόν όλοι Ï€ÎÏασαν σταδιακά στην εξαÏχική παÏάταξη. Πολλοί από το ΓκάμπÏες συμμετείχαν στην επανάσταση του Ίλιντεν. Στο χωÏιό μπήκαν τα σώματα του ΠαÏλου Μελά και του ΓιώÏγου Τσόντου-ΒάÏδα. Μετανάστες από το ΓκάμπÏες που μετανάστευσαν στις ΗΠΑ δήλωσαν στις εκεί αÏχÎÏ‚, άλλοι πως είναι εθνικά Μακεδόνες και άλλοι πως είναι εθνικά ΒοÏλγαÏοι. Ο πληθυσμός του το 1912 ήταν πεÏίπου 650 άτομα. Τα Ï€Ïώτα χÏόνια της ελληνικής διοίκησης μεÏικÎÏ‚ οικογÎνειες μετανάστευσαν στη ΒουλγαÏία. Το 1928 ζοÏσαν στον οικισμό σχεδόν 470 Μακεδόνες. Οι αÏχÎÏ‚ ασφαλείας θεωÏοÏσαν την πλειοψηφία των κατοίκων ως άτομα ανθελληνικών φÏονημάτων. Την πεÏίοδο της κατοχής και του εμφυλίου, άτομα από το χωÏιό εντάχθηκαν στις αÏιστεÏÎÏ‚ οÏγανώσεις. Οι πεÏισσότεÏοι από αυτοÏÏ‚ κατÎφυγαν τελικά σαν πολιτικοί Ï€Ïόσφυγες στη Γιουγκοσλαβία και σε χώÏες της Ανατολικής ΕυÏώπης. ÎœÎµÏ„Î±Î¾Ï Ï„Ï‰Î½ απογÏαφών 1981 και 1991, οι πιο πολλοί κάτοικοι του ΓάβÏου μετοίκησαν στο ÎÎο Οικισμό.
ΠηγÎÏ‚
ΓκάμπÏες: ΓκαμπÏÎσι ΚαστοÏίας: «ΧωÏίον Îχον 300 χÏιστιανοÏÏ‚ και εκκλησίαν» [Σχινάς 1886].
GabreÅ¡ [ΑυστÏιακός ΧάÏτης].
Габрешъ / КоÑтурÑка каза, 455 χÏιστιανοί ΒοÏλγαÏοι [Кънчов 1900].
Gabres, λειτουÏγία πατÏιαÏÏ‡Î¹ÎºÎ¿Ï ÏƒÏ‡Î¿Î»ÎµÎ¯Î¿Ï… και εκκλησίας [ΧάÏτης Κοντογιάννη].
ΓάβÏεση: «Το 1902 κατοικοÏνταν από 62 εξαÏχικÎÏ‚ και 28 πατÏιαÏχικÎÏ‚ οικογÎνειες, οι οποίες μετά την εξÎγεÏση του Ίλιντεν, δήλωσαν Ï€ÏοσχώÏηση στην εξαÏχία» [ΓοÏναÏης].
Gabreche / Caza de Kostour (Kastoria), χÏιστιανικός πληθυσμός: 600 εξαÏχικοί ΒοÏλγαÏοι. ΛειτουÏγία ενός εξαÏÏ‡Î¹ÎºÎ¿Ï ÏƒÏ‡Î¿Î»ÎµÎ¯Î¿Ï… με Îνα δάσκαλο και 53 μαθητÎÏ‚ [Brancoff 1905].
ΓκαμπÏÎσι: «ΕκηÏÏχθη σχισματικόν οÏιστικώς τω 1903» [Εκκλησιαστική Αλήθεια 1909].
ΓκαμπÏÎÏ‚ ΚαστοÏίας: «318 οÏθόδοξοι Έλληνες διατελοÏντες υπό την βουλγαÏικήν Ï„ÏομοκÏατίαν από του 1906» [Χαλκιόπουλος 1910].
ΓαμπÏÎσι καζά ΚαστοÏίας, χÏιστιανικός οικισμός [ΧάÏτης Κοντογόνη].
ΓαμπÏÎσι Î Ïεσπών, 648 άτομα (323 άÏÏενες και 325 θήλεις) [ΑπαÏίθμηση 1913].
ΓαμπÏÎσι ΦλωÏίνης, αποτÎλεσε ομώνυμη κοινότητα [ΦΕΚ 259 / 21.12.1918].
Габреш, 100 σπίτια χÏιστιανών Σλάβων [Милојевић 1920].
ΓαβÏÎσι ΚαστοÏίας, 509 άτομα (201 άÏÏενες και 308 θήλεις) - 112 οικογÎνειες [ΑπογÏαφή 1920].
Ρευστοποιήθηκαν οκτώ πεÏιουσίες κατοίκων που μετανάστευσαν με τις οικογÎνειÎÏ‚ τους στη ΒουλγαÏία [Μιχαηλίδης].
«Η κοινότης ΓαβÏεσίου, μετονομάζεται εις κοινότητα ΓάβÏου και ο ομώνυμος αυτή συνοικισμός ΓάβÏεσι εις ΓάβÏος» [ΦΕΚ 413 / 22.11.1926].
ΓάβÏος (ΓαβÏÎσι) ΚαστοÏίας, 405 άτομα (178 άÏÏενες και 227 θήλεις). ΥπήÏχαν 7 Ï€Ïόσφυγες Ï€Î¿Ï Î®Ïθαν μετά το 1922 (4 άÏÏενες και 3 θήλεις). Ομοδημότες ήταν 400, ετεÏοδημότες 4 και Îνας αλλοδαπός. Επίσης 67 δημότες απογÏάφηκαν Î±Î»Î»Î¿Ï [ΑπογÏαφή 1928].
ΓαβÏÎσιον (ΓάβÏος), υπήÏχαν 88 ξενόφωνες οικογÎνειες, όλες δεδηλωμÎνων σλαυϊκών φÏονημάτων [Στατιστική 1932].
ΓάβÏος ΚαστοÏίας: Î Ïαγματικός πληθυσμός 384 (185 άÏÏενες και 199 θήλεις). Îόμιμος πληθυσμός 390 [ΑπογÏαφή 1940].
ΑÏιθμός οικοδομών το Îτος 1940: 94 [ΓÏηγοÏίου].
Габреш: Οικισμός χÏιστιανών Μακεδόνων τόσο το 1912, όσο και το 1940 [СимовÑки].
ΓάβÏος, 355 κάτοικοι, εκ των οποίων 340 ήταν σλαυόφωνοι. Συνείδησις Î’. ΈδÏασαν αντεθνικώς 35. ΕυÏίσκονται εις ΣεÏβία ή ΒουλγαÏία 35. ΠαÏατηÏήσεις: Έφυγαν με Γκότσεφ [Στατιστική 1945].
Γνωστοί κομμουνιστÎÏ‚ και αυτονομιστÎÏ‚ από το χωÏιό ήταν ο ÎαοÏμ Î Îιος και ο Μιχάλης ΚεÏαμιτζής [Κολιόπουλος Α, 157, 159, 168, 257 και Î’, 140, 160].
Στις αÏχÎÏ‚ του 1946 υπήÏχαν 40 κάτοικοι του χωÏιοÏ, φυγάδες στη Γιουγκοσλαβία, λόγω της αυτονομιστικής τους δÏάσης [Κολιόπουλος Î’, 128].
Габреш: Κατά τη διάÏκεια του εμφυλίου πολÎμου, κατÎφυγαν στις χώÏες της Ανατολικής ΕυÏώπης 87 παιδιά του χωÏÎ¹Î¿Ï ÎºÎ±Î¹ 5 παιδαγωγοί συντοπίτες τους [Мартинова, 50-52].
ΓάβÏος ΚαστοÏίας: 447 κάτοικοι [ΑπογÏαφή 1951].
Στις νεότεÏες απογÏαφÎÏ‚ ο Ï€Ïαγματικός πληθυσμός του Î¿Î¹ÎºÎ¹ÏƒÎ¼Î¿Ï Î®Ï„Î±Î½ --> 1961: 107, 1971: 75, 1981: 91, 1991: 10, 2001: 7.
ΥψόμετÏο 810 [Λεξικό ΕΣΥΕ].
1903-1908
Οθωμανοί στÏατιώτες και βασιβουζοÏκοι λεηλάτησαν την Άνοιξη του 1902 το χωÏιό: «Αι οθωμανικαί αÏχαί, πλην της διώξεως των συμμοÏιών, αι οποίαι ÎδÏων εις τας ευÏωπαϊκάς επαÏχίας της ΤουÏκίας, εξετÏάπησαν εις βιαιότητας και ωμότητας εναντίον του ιθαγενοÏÏ‚ βουλγαÏÎ¹ÎºÎ¿Ï ÎºÎ±Î¹ βουλγαÏοφÏονοÏντος στοιχείου της Μακεδονίας, πεÏί της εκτάσεως και του χαÏακτήÏος των οποίων μαÏÏ„Ï…Ïεί η διαÏπαγή του χωÏίου ΓαβÏÎσι και η πυÏπόλησις του χωÏίου ΣμαÏδÎσι της ΚαστοÏίας κατά ΑπÏίλιον (1902)» [Βλάχος, 269].
Το Μάιο του 1903 ο ΤσακαλάÏοφ και 35 άνδÏες του βÏήκαν κατάλυμα στο ΓκάμπÏες [ΔÏαγοÏμης, 122].
Στις 16 ΜαÏτίου 1904, Ο ΠαÏλος Μελάς και οι αξιωματικοί ΑλÎξανδÏος ΚοντοÏλης, Αναστάσιος ΠαποÏλας και ΓεώÏγιος ΚολοκοτÏώνης, μαζί με τους άνδÏες που τους συνοδεÏουν στη διεÏευνητική αποστολή τους, βÏίσκονται στο χωÏιό ΓκάμπÏες. Ο Μελάς πεÏιγÏάφει εκτενώς σε επιστολή Ï€Ïος τη γυναίκα του Îαταλία όσα είδαν, είπαν και ÎÏ€Ïαξαν οι ελληνες αξιωματικοί στο χωÏιό:
«Η ÏŽÏα είναι 3 το Ï€Ïωί όταν φθάνομεν εις τον μÏλον τον επί του Ï€Î¿Ï„Î±Î¼Î¿Ï Ï„Î¿Ï… ÏÎοντος Îξω από το ΓαβÏÎσι και κατά μήκος της δημοσίας Î¿Î´Î¿Ï ÎœÎ¿Î½Î±ÏƒÏ„Î·Ïίου. ΕξυπνοÏμεν τον μυλωνάν και μας οδηγεί εις το χωÏιό. ΕισεÏχόμεθα κατ' αÏχάς εις το σπίτι της οικογενείας ενός των παλληκαÏιών του Κώτα. Μας ανοίγει την αυλόθυÏαν μία νÎα χωÏική η οποία μας φωτίζει με δάδα. Η αυλή είναι αÏκετά μεγάλη. ÎœÎσα της Ï„ÏÎχουν σαν Ï„Ïελά πλήθος μικÏών γουÏουνιών, κατσικιών και αÏνιών που εξυπνήσαμεν και ετÏόμαξαν. Εις τον εξώστην του Ï‡Î±Î³Î¹Î±Ï„Î¹Î¿Ï Ï€Ïοβάλουν λογιών λογιών Ï„ÏομαγμÎνα γυναικόπαιδα, γÎÏοντες, γÏιÎÏ‚, νÎοι, παιδιά, καμιά δεκαπεντεÏιά. Μόλις αναγνωÏίζουν τον Κώταν αμÎσως γÎλια και χαÏά διαδÎχονται την ανησυχίαν. Είναι απεÏίγÏαπτος η ευτυχία που Ï€Ïοκαλεί η παÏουσία και επάνοδος του Κώτα. Τον λατÏεÏουν όλα αυτά τα χωÏιά, διότι Ï€Ïάγματι εμπόδισε, διά της παÏουσίας του και μόνον, τους ΒουλγάÏους να τα ψευδοεπαναστατήσουν και Îτσι τα Îσωσαν από την καταστÏοφήν των ΤοÏÏκων.
ΑνεÏχόμεθα και ημείς εις το χαγιάτι και τα "ντόμπÏο βÎτσεÏ" (καλησπÎÏα) των γυναικών (δεν γνωÏίζουν λÎξιν ελληνικά) και τα "καλώς ωÏίσατε αδÎλφια" των ανδÏών δίνουν και παίÏνουν. Όλοι αυτοί οι άνθÏωποι με τα γουÏουνάκια, με τα σκυλάκια, τα κατσικάκια και τα Ï€Ïοβατάκια, αποτελοÏν μια καλήν πατÏιαÏχικήν οικογÎνειαν...
Επί Ï„Îλους βλÎπομεν ότι είναι πάÏα Ï€Î¿Î»Ï Ï€Î¿Î»Ï…Î¼ÎµÎ»Î®Ï‚ διά να μείνωμεν εκεί και ο Κώτας μας χωÏίζει εις Ï„Ïία μÎÏη και μας οÏίζει Ï„Ïία καταλÏματα. Αυτός, ημείς και ο Î ÏÏζας πηγαίνομεν εις ενός Ï€ÏοÏχοντος το σπίτι. Έχει δÏο πατώματα, είναι μάλλον μεγάλη εκ χώματος και ξÏλων οικοδομή, της οποίας το μÎσον αποτελεί Îνα υπόστεγον χωÏιζόμενον δι' ενός πατώματος. Εις το ισόγειον Îχουν στάβλους, τας αποθήκας κλπ. Εις το Ï€Ïώτον πάτωμα είναι τα δωμάτιά τους και εις το χαγιάτι Îχουν τους εÏγαλειοÏÏ‚ των, μαγειÏεÏουν, πλÏνονται (είναι καθαÏώτατοι). Ημάς μας οδηγοÏν εις Îνα καθαÏώτατον λευκόν δωμάτιον με λαμπÏάν φωτιά. Εις την μεγάλην γωνιά καίουν Ï„Ïεις κοÏμοί δÎνδÏων, είναι δε στÏωμÎνον με παχυτάτους τάπητας εγχωÏίους. Μας φÎÏουν καφΠκαι κοιμώμεθα αμÎσως.
ΣήμεÏα εξÏπνησα εις τας 8 Ï€.μ. Μας φÎÏουν καφÎ... Εις τας9 1/2 πηγαίνω με τον ΚολοκοτÏώνην εις το σχολείον του χωÏιοÏ. ΤοÏτο κατÎχει Îνα αÏκετά μεγάλον αλλά πτωχικόν δωμάτιον εις τον Ï€Ïώτον ÏŒÏοφον ενός Ï€Î±Î»Î±Î¹Î¿Ï ÏƒÏ€Î¹Ï„Î¹Î¿Ï ÎºÎ±Î¹ θεÏμαίνεται από σιδηÏάν θεÏμάστÏαν. ΟλόγυÏα είναι θÏανία επί των οπίων κάθονται αÏκετά στοιβαγμÎνα 50 πεÏίπου αγόÏια και εις το άκÏον ενός θÏανίου 6-7 κοÏίτσια ως 11 ετών. Ένας μαÏÏος ξÏλινος πίναξ είναι το μόνον κόσμημα της τάξεως. Ο διδάσκαλος είναι νÎος 25-30 χÏόνων, κοντός, αμοÏστακος, κόκκινος, με ανοικτήν και Îξυπνον φυσιογνωμίαν. Μισθοδοτείται από την ΜητÏόπολιν 15 λίÏας το Îτος. Είναι Îγγαμος και Îχει 3 παιδιά. Τα γÏάμματα τα Îμαθεν εις τον ΠαÏνασσόν, όταν επί δεκαετίαν εχÏημάτισε πηλοφόÏος εις τας Αθήνας. Ομιλεί αÏκετά καλά τα ελληνικά. Î‘Ï†Î¿Ï Ï€Ïώτον του εδείξαμεν ενδιαφÎÏον διά το άτομόν του και διά την εÏγασίαν του, τον συνεχάÏημεν διά την τάξιν την οποίαν ετήÏει. Και τωόντι, μόλις εισήλθομεν εις την τάξιν, όλοι εσηκώθησαν και εκάθησαν μόνον όταν τους διÎταξεν ο διδάσκαλος. Αν και ήσαν 50 τον αÏιθμόν, δεν ηκοÏετο κανείς θόÏυβος εις την τάξιν. Τα χÎÏια και Ï€Ïόσωπά των ήσαν καθαÏά, ως επίσης και τα βιβλία και τα τετÏάδιά των. Εβάλαμεν 2-3 παιδιά να αναγνώσουν και εδιάβασαν τελείως καλά, αλλά δεν εννοοÏσαν όλα όσα εδιάβαζαν. Κατόπιν τους Îκαμεν από αυτήν την παναθεματισμÎνην τεχνολογίαν, την οποίαν επίσης εγνώÏιζαν καλά. Τον συνεβουλεÏσαμεν να μη κοπιάζη αυτός και τα παιδιά με την ευλογημÎνην αυτήν πληγήν των παιδιών, αλλά να τους κάμνη ομιλίας. Έπειτα υπαγόÏευσα εις Îνα την εξής φÏάσιν: "Ο Έλλην Ï€ÏÎπει να είναι καλός πατÏιώτης διά να ελευθεÏώση την πατÏίδαν" και την ÎγÏαψεν αÏκετά καλά. Όταν εφεÏγαμεν, Îδωκεν ο ΓιώÏγος εις τον διδάσκαλον Îνα χÏυσό πεντόφÏαγκον, εγώ δε Îνα μετζίτι διά να μοιÏάση εις τα παιδιά και όταν ήλθε να μας αντεπισκεφθή εις το σπίτι μας, του εδώσαμεν άλλο Îνα, ενώπιον των Ï€Ïουχόντων, διά να αγοÏάση χαÏτί διά το σχολείον. Του παÏεστήσαμεν το Ïψος της αποστολής του και τον απεχαιÏετήσαμεν.
Όταν επεστÏÎψαμεν ήτον η ÏŽÏα του φαγητοÏ. Î Ïιν στÏώσουν, ήλθε μια νÎα με μίαν χαλκίνην λεκάνην και ισταμÎνη Ï€Ïο εκάστου εξ ημών μας Îχυνε νεÏÏŒ διά να νίψωμεν τα χÎÏια μας. Διά το Ï€Ïόγευμα, επί του σιφÏά, εκτός του αφθονωτάτου κÏασιοÏ, δεν είχε τίποτε άλλο από Ï„Ïεις πήτες, την μίαν επάνω σεις την άλλην. Η Ï€Ïώτη ήτο καμωμÎνη με αÏαβόσιτον, αυγά και γάλα, η δευτÎÏα με Ï„Ï…Ïί και η Ï„Ïίτη με κÏομμÏδια και άλλα χοÏταÏικά. Σε βεβαιώ ποτΠδεν Îφαγα και Îπια τόσον.
Το απόγευμα πεÏί τας 5 μ.μ., κατόπιν Ï€Ïοσκλήσεως του Κώτα, συγκεντÏώθησαν εις το δωμάτιόν μας 12 Ï€ÏοÏχοντες. Εις αυτοÏÏ‚ ζωηÏότατα, ευγλωττότατα και πειστικώτατα - μετÎφÏασε (στους αξιωματικοÏÏ‚) ο Î ÏÏζας - ωμίλησε μακεδονικά, ο Κώτας. Τους είπε πολλά, αλλά πεÏιοÏίζομαι να σου ειπώ ότι ήσαν όλα σÏμφωνα με τας ιδÎας μας, ο δε τόνος της φωνής του και το Ïφος του Îδεικνυον ότι τα Îλεγε ειλικÏινώς. Όλοι οι Ï€ÏοÏχοντες ενθουσιάστηκαν και συμφώνησαν με τον Κώταν. Μετά τον Κώταν τους ωμίλησεν ο ΑλÎκος (ΚοντοÏλης) με τη συνήθη βαθείαν του λογικήν και φÏόνησιν, επίσης δε και πολλοί άλλοι τους ωμίλησαν Ï€Î¿Î»Ï Ï‰Ïαία εις Ï„Ïόπον ώστε ν' αυξήσουν τον ενθουσιασμόν των. Εγωιστικώς φεÏόμενος θα σου κάμω μίαν μικÏάν πεÏίληψιν του λόγου τον οποίον εξεφώνησα Ï€Ïο της μακεδονικής αυτής βουλής, διά να γνωÏίζης υπό ποίον πνεÏμα ομιλώ εις τους αδελφοÏÏ‚ μας. "Αδελφοί, ημείς που ήλθαμεν από τας Αθήνας διά να σας βοηθήσωμεν, εφÎÏαμεν μαζί μας μόνον αγάπην, πατÏιωτισμόν και παλληκαÏιά. Με αυτά μόνον και με τα όπλα, που θα σας φÎÏωμεν αν τα θελήσετε, θα σας βοηθήσωμεν να υπεÏασπισθήτε κατά των ατιμιών των ΤοÏÏκων. Ημείς δεν θα σας βιάσωμεν να μας ακολουθήσετε, όπως σας Îκαμαν οι ΒοÏλγαÏοι. Αυτοί σας ανάγκαζαν να πωλήτε και τα βώδια σας διά να τους δώσετε χÏήματα δι' όπλα. Αλλά Î±Ï†Î¿Ï ÎπαιÏναν τα χÏήματά σας, όχι μόνον όπλα δεν σας Îδιδαν, αλλά το καλοκαίÏι διά της βίας σας εσήκωσανμόνον και μόνον διά να δείξουν εις την ΕυÏώπην ότι η Μακεδονία είναι βουλγαÏική και ολόκληÏος επανεστάτησε. Και Î±Ï†Î¿Ï Îκαμαν Îτσι το κÎφι τους, άφησαν τους ΤοÏÏκους και Îκαψαν τα χωÏιά σας. Ημείς όπλα θα δώσωμεν δωÏεάν εις όσους μας ζητήσουν. Αλλά και εκείνους που δεν θα μας ζητήσουν, θα τους αγαπώμεν και θα τους Ï€ÏοστατεÏωμεν. Ημείς δεν θα βγάλωμεν μάτια, οÏτε αυτιά θα κόψωμεν, οÏτε θα κÏεμάσωμεν κανÎνα. Αλλά, Îνας δικός μας άμα δολοφονήται, αμÎσως θα σκοτώνωμεν Îνα Îνοχον εχθÏόν, Δεν θα κÏυπτώμεθα, όπως οι άτιμοι ΣαÏάφωφ, ΤσακαλάÏωφ και λοιποί. Αλλά θα πολεμοÏμε στήθος με στήθος και Ï€Ïώτα θα Ï€Îφτωμεν ημείς και Îπειτα εσείς. Η πολιτική μας εφÎτος είναι η εξής. Î ÏÎπει να εμποδίσωμεν τους ΒουλγάÏους να κάμουν πάλιν κακουÏγήματα και την ιδίαν πεÏσινήν ψευδοεπανάστασιν. Διότι ο κόσμος όλος κονεÏει να πιστεÏση ότι εδώ μÎσα μόνον ΒοÏλγαÏοι είναι. Αυτό Ï€ÏÎπει να γίνη εφÎτος. και του χÏόνου εÏγαζόμεθα διά την ελευθεÏίαν κλπ. κλπ.". Βεβαίως αυτός ο πολιτικός λόγος δεν είχε αξιώσεις, αλλά λεγόμενος με τόνον και ελικÏίνιαν δεν ημποÏεί παÏά να τους Îκαμεν εντÏπωσιν. Η συνάθÏοισις διελÏθη και απεκομίσαμεν αμφοτÎÏωθεν λαμπÏάς εντυπώσεις. Σε βεβαιώ ότι θα ήθελα να παÏευÏίσκεσο εις την συνάθÏοισιν αυτήν.
Όλοι οι Ï€ÏοÏχοντες (ομιλοÏν όλοι κάλλιστα τα ελληνικά) εκάθοντο κάτω σταυÏοπόδι, από το Îνα μÎÏος του δωματίου. Από το άλλο ημείς επίσης σταυÏοπόδι. Ο Κώτας με την φανταστικήν στολήν του (φοÏοÏσε Îνα είδος τουÏκικής στολής), γονατιστός ενώπιόν των τους ωμιλοÏσε με πολÏν ενθουσιασμόν και πολλήν διπλωματίαν διά τα διάφοÏα ζητήματά μας. Όταν Îφθασεν εις το ζήτημα της ελευθεÏίας τους Îκαμε την εξής ευφυεστάτην παÏαβολήν. "Ημείς οι Μακεδόνες διά ν' αποκτήσωμεν ελευθεÏίαν Îχομεν δÏο δÏόμους ν' ακολουθήσωμεν. ΕκλÎξατε εσείς ποίον θÎλετε. Ο Îνας πηγαίνει εις την ΒουλγαÏίαν. Είναι δÏόμος που βαστά 30 ημÎÏας και είναι γεμάτος αγκάθια που θα μας γδάÏουν ως που να φθάσωμεν εκεί. Ο άλλος πηγαίνει εις την Ελλάδα εις 3 ημÎÏας και είναι ωÏαίος και καθαÏός".
Î‘Ï†Î¿Ï Îφυγαν οι άνθÏωποι, εκαθήσαμεν και ημείς και εφάγαμεν καλά, Ï€Î¿Î»Ï ÎµÏ…Ï‡Î±ÏιστημÎνοι από την υποδοχήν. Όλοι μας απήντησαν ότι πιστεÏουν αληθινά ότι ημείς θα τους δώσωμεν ασφάλειαν εφÎτος και του χÏόνου ελευθεÏίαν. Εις τας 10 την νÏκτα εφÏγαμεν διά την ΡοÏλιαν, την πατÏίδα Ï„Î¿Ï ÎšÏŽÏ„Î±. Οι χωÏικοί μας Ï€ÏοσÎφεÏαν μουλάÏια και εξεκινήσαμεν μ' Îνα καιÏόν εξαίσιον" [Μελάς, 238-243].
Στις 8 ÎοεμβÏίου 1904 ο υπολοχαγός ΓιώÏγος Κατεχάχης (ΡοÏβας), που μόλις είχε μπει στη Μακεδονία με το σώμα του, ως ο νÎος αÏχηγός των ελληνικών ομάδων μετά το θάνατο του Μελά, Îλαβε επιστολή από το μητÏοπολίτη ΚαστοÏιάς ΓεÏμανό ΚαÏαβαγγÎλη που τον πληÏοφοÏοÏσε να Ï€ÏοσÎχει γιατί στο χωÏιό ΓκαμπÏÎÏ‚ των ΚοÏεστίων βÏισκόταν ο ΜήτÏος Βλάχος με τους άντÏες του [ΚαÏαβίτης, 144].
Ο Κατεχάκης θα βÏεθεί κάποια στιγμή αÏγότεÏα κοντά στο ΓκάμπÏες και ο ΔημήτÏης Îταλίπης που βÏισκόταν στο σώμα και καταγόταν από εκεί, θα του Ï€Ïοτείνει να μπουν στο χωÏιό. Ο ΚαοÏδης όμως απÎÏ„Ïεψε την είσοδο, καθώς θεωÏοÏσε το χωÏιό εχθÏικό και την ενÎÏγεια επικίνδυνη [ΚαÏαβίτης, 168].
Στο ΓκάμπÏες θα μπει για λίγο ο ΚαÏαβίτης με την ομάδα του, πάλι μετά από Ï€ÏοτÏοπή του Îταλίπη, που επιθυμοÏσε «να κάμη την εμφάνιση του ως καπετάνιος» στους συγχωÏιανοÏÏ‚ του [ΚαÏαβίτης, 246].
ΣÏμφωνα με λίστα που βÏίσκεται στο αÏχείο του Τσόντου-ΒάÏδα, στο ΓκαμπÏÎσι δεν υπήÏχε «πλην του Î±Î´ÎµÎ»Ï†Î¿Ï Ï„Î¿Ï… Îταλίπη ουδείς άλλος ημÎτεÏος» [ΑÏχείο ΒάÏδα, φάκελος 17-19].
Στο ίδιο αÏχείο, σχετικά με τα φÏονήματα των κατοίκων του ΓκάμπÏες, βÏίσκουμε την εξής πληÏοφοÏία: «... εις το ΓκαμπÏÎσι, όπου και ο τελευταίος ημÎτεÏος και άλλοτε διδάσκαλος Γκίζος ανεχώÏησε δι' ΑμεÏικήν» [ΑÏχείο ΒάÏδα, φάκελος 4].
Ο ΓιώÏγος ΜακÏής θεωÏοÏσε τον ΠαπαμήτÏο εκ ΓάβÏοβου, ως Îναν από τους Ï€Ïοδότες-υπεÏθυνους για το θάνατο του ΠαÏλου Μελά [ΑÏχείο ΒάÏδα, φάκελος 6].
Στις 29 ΑυγοÏστου 1905 ο Τσόντος-ΒάÏδας μπαίνει με το σώμα του στο ΓκάμπÏες. Διαβάζουμε σχετικά στο ημεÏολόγιό του: «Καθ' όλην την ημÎÏαν μÎνομεν άνευ ουδεμίας ειδήσεως. Î Ïος το εσπÎÏας μεταβαίνει ο Îταλίπης εις το χωÏίον του, Ï€Ïοειδοποιεί και μετÎβημεν, πολλοί χωÏικοί μας υποδÎχονται μετά φαινομενικής Ï€Ïοθυμίας, η οποία άγνωστον κατά πόσον είναι αληθής, διότι Ï€Ïώτη φοÏάν γίνεται εις Ελληνικόν σώμα. ΤοποθετοÏμεν σκοποÏÏ‚ εις τα διάφοÏα σημεία και διανεμόμεθα εις τας οικίας ανά 6 όπως φάγωμεν διότι είμεθα εντελώς νηστικοί. Επειδή δε είναι του Αγίου Ιωάννου (ÎηστευτοÏ) δεν ευÏίσκει τις μαγειÏευμÎνον τίποτε και καταφεÏγομεν εις σαλάτας κ.Ï„.ÏŒ. Μοι λÎγουσιν ότι οι κομίται ειδοποίησαν διά γυναικών ότι θα Îλθωσιν εις το χωÏίον, δεν δίδω πολλήν πίστην, εν τοÏτοις διά παν ενδεχόμενον εξÎÏχεται ο Γ. Κλάπας και ο Î . ΓÏπαÏης μετά των Ï…Ï€' αυτόν και καταλαμβάνει επίκαιÏον θÎσιν. Συνομιλώ μετά διαφόÏων και την νÏκτα εξεÏχόμεθα του χωÏίου» [ΒάÏδας Α, 206-207].
Ο ΒάÏδας με τους άντÏες του λημεÏιάζει κοντά στο χωÏιό. Την άλλη μÎÏα, στις 30 ΑυγοÏστου 1905, γÏάφει στο ημεÏολόγιό του: «Ατυχώς Îνεκα αμελείας ή παÏεξηγήσεως ο Îταλίπης δεν κατόÏθωσε να μας εÏÏη σφακτά και οι άνδÏες δεν Îφαγον κÏÎας, από της 24ης, εισί δ' ως εκ τοÏτου εξανλημÎνοι εκ των συχνών ποÏειών. Διά τοÏτο πάντες γογγÏζουσι κατά τοÏτου, δεν είχεν Îλθει δ' ακόμη μÎχÏι της μεσημβÏίας ο άÏτος όν παÏήγγειλα να ζυμώσωσιν εκ καθαÏÎ¿Ï Î±Î»ÎµÏÏου σίτου, πληÏώσας δι' αυτό. Αποφασίζω να μεταβώσι 3 άνδÏες εις το χωÏίον και ο Îταλίπης μετά του συγχωÏίου του αντάÏτου Μήτσου ίνα εÏÏωσι κÏÎας, παÏασκευάσωσιν αυτό και την εσπÎÏαν κατÎλθομεν να δειπνήσωμεν. Μόλις ανεχώÏησαν οι ανωτÎÏω Îφθασεν ο άÏτος και ÏδωÏ, διότι δεν Îχει εις το λημÎÏι, υπό 2 γεÏόντων κομισθÎντα. ΓÏάφω Îκθεσιν του 2ου 15ημÎÏου του παÏελθόντος μηνός και επιστολήν εκτεταμÎνην διά Βιτόλια αισιοδοξών διά τα ΚοÏÎστια, Ενώ όμως σχεδόν είχον πεÏατώσει ταÏτας, ακοÏονται σφοδÏοί πυÏοβολισμοί εκ των υπεÏκειμÎνων Δυτικών οÏÎων ΣμαÏδεσίου, εις ους ανταποκÏίνονται οι σκοποί ημών. ΔÏάττομεν τα όπλα και Ï„ÏÎχομεν Ï€Ïος την κοÏυφήν, οι πυÏοβολισμοί είναι πολλοί καθ' όλην την κοÏυφογÏαμμήν, άπαντες επαναληπτικών όπλων. Ομοίως ακοÏονται τοιοÏτοι και εις το χωÏίον, όπου νομίζομεν ότι είναι στÏατός και ίσως επυÏοβόλησε τους μεταβάντας διά το φαγητόν εκεί. Μετά Ï€Î¿Î»Î»Î¿Ï ÎºÏŒÏ€Î¿Ï… ανεÏχόμεθα την απότομον και βÏαχώδη κλιτÏν, φθάνομεν τινες, ολίγοι όμως, εις την οφÏÏν, ο ατÏόμητος όμως Γ. Κλάπας Ï€Ïώτος ανÎÏχεται εκ του αÏιστεÏÎ¿Ï Î¬ÎºÏου εις το υψηλότεÏον σημείον και αμÎσως βάλλεται υπό ενεδÏεÏοντος κομίτου δεξιόθεν εις την καÏδίαν και πίπτει άπνους, χάνω δ' Îνα των γενναιοτÎÏων ανδÏών μου. ΕξακολουθοÏμεν το διαÏκÎÏ‚ Ï€Ï…Ï ÎºÎ±Ï„Î¬ των υψηλοτÎÏων σημείον διότι δεν βλÎπομεν ουδÎνα, εκτός μόνον του κÏότου και των σφαιÏών ας ακοÏομεν, επίσης και τας φωνάς "ΟÏÏα!". Î Ïος στιγμήν κλονιζόμεθα ότι θα μας αναγκάσωσι να κατÎλθωμεν. ΤÎλος όμως διά φωνών και ενθαÏÏÏνσεων Ï€Ïος τους άνδÏας και συνεχών πυÏοβολισμών μÎνομεν κÏÏιοι του υψώματος, εφ ου όμως δεν δυνάμεθα να ανÎλθωμεν, διότι υπάÏχει εις καλήν απόστασιν άλλο υψηλότεÏον ÏŒÏ€ÎµÏ ÎºÎ±Ï„ÎµÎ¯Ï‡Î¿Î½ αυτοί και εξ ου Îβαλλον. Επήλθεν η νυξ, αλλά πλήÏης φωτός εκ της σελήνης, σÏÏομεν τον νεκÏόν του ατυχοÏÏ‚ Κλάπα χαμηλότεÏον, αφαιÏοÏμεν τον οπλισμόν Î±Ï…Ï„Î¿Ï ÎºÎ±Î¹ ÏŒ,τι άλλο είχε και τον Ïίπτομεν εντός συστάδας δÎνδÏων, όπως ει δυνατόν μη ευÏεθή υπό των κομιτών αÏγότεÏον και κÏεουÏγηθή. ΚατεÏχόμεθα Ï€Ïος το λημÎÏιον, Ï€Ïος ανεÏÏεσιν πολλών ειδών μας, άτινα είχομεν εγκαταλείψει Ï€Ïος ελάφÏυνσιν. ΕυÏίσκομεν και τους Î . ΠατÏόν, βαÏÎως Ï„ÏαυματισμÎνον εις το δεξιόν βÏαχίονα, Îχει θÏαυσθή, και τον Πάνον ΤσαουσÎλον ή ΞηÏομεÏίτην εις τους λόφους της ÎδÏας. ΕπιδÎνει τας πληγάς αυτών ο Î ÏÏζας και κατεÏχόμεθα χαμηλότεÏον, μη γνωÏίζοντες τι να Ï€Ïάξωμεν και που να βαδίσωμεν άνευ οδηγοÏ. Απουσιάζουσι δε και οι κατεβάντες εις το χωÏίον. Ενώ αφ' ετÎÏου οι όντες σκοποί κατά την ÎναÏξην της συμπλοκής μας λÎγουσιν ότι κομίται είχον κυκλώσει το χωÏίον και επυÏοβόλουν. ΤÎλος αποφασίζομεν να κατÎλθωμεν μετά Ï€Ïοφυλάξεως εις το χωÏίον και να πληÏοφοÏηθώμεν εκ τινος των κατοίκων τα διατÏÎξαντα εκεί. ΕισÎÏχονται τινες και κατοÏθώσι να εÏÏωσι 2 χωÏικοÏÏ‚, οι οποίοι διηγοÏνται ότι πολυπληθείς κομίται εκÏκλωσαν το χωÏίον, ότι οι ημÎτεÏοι εξήλθον, αλλ' άγνωστον που διηυθÏνθησαν, οι δε κομίται εισελθόντες Îφαγον το φαγητόν, είπον δ' εις τους χωÏικοÏÏ‚ να κλεισθώσιν εις τας οικίας των, ÏŒÏ€ÎµÏ ÏƒÎ·Î¼Î±Î¯Î½ÎµÎ¹ ότι είχον μετ' αυτών χωÏικοÏÏ‚, ους δεν ήθελον να ίδωσιν οι ΓκαμπÏεσιώται. Μη δυνάμενοι να παÏαλάβωμεν τους πληγωμÎνους, τους εμπιστευόμεθα εις τον Îνα χωÏικόν, εις ον δίδω 1 εικοσόφÏαγκον, εξάδελφον του Îταλίπη ονόματι ΒαγγÎλην, τον δε άλλον παÏαλαμβάνομεν ως οδηγόν. ΕκκινοÏμεν βαδίζοντες επί μιας γÏαμμής και εις μεγάλην απόστασιν, διευθυνόμεθα Î’.Α., διεÏχόμεθα τον ποταμόν εις ον ολισθήσας πίπτει ο Λάκης Î ÏÏζας και βÏÎχεται όλος. Μόλις δε είχομεν απομακÏυνθή ολίγον πυÏοβολοÏμεθα εκ μικÏάς αποστάσεως υπό των ενεÏδευόντων κομιτών, χωÏίς να απολÎσωμεν στιγμήν απομακÏινόμεθα εκ της θÎσεως μας και ÏστεÏον μετατιθÎμενοι από θÎσεως εις θÎσιν κι από δÎνδÏου εις δÎνδÏον και πυÏοβολοÏντες απομακÏυνόμεθα, άνευ ουδενός ατυχήματος, ελλείπουσιν όμως 3 εκ των ανδÏών οίτινες μετά του Î¿Î´Î·Î³Î¿Ï Ï†Î±Î¯Î½ÎµÏ„Î±Î¹ ηκολοÏθησαν άλλην διεÏθυνσιν. Βαδίζομεν την λοιπή νÏκτα, διότι τα ανωτÎÏω εγÎνοντο πεÏί το μεσονÏκτιον και φθάνομεν τα εξημεÏώματα εις τι δάσος Ανατολικώς του χωÏίου ΡοÏλια» [ΒάÏδας Α, 207-209].
Την είσοδο των Ελλήνων στο ΓκάμπÏες και τη σÏγκÏουση ανάμεσα στη μακεδονική τσÎτα και το ελληνικό σώμα πεÏιγÏάφει στο ημεÏολόγιό του και ο Λάκης Î ÏÏζας. Στις 29 ΑυγοÏστου γÏάφει: «Την ημÎÏα μείναμε εις το λημÎÏι Πιόιτε, ετοιμάστηκαν Ï„Ïεις ΚÏητικοί να φÏγουν και ο Λάκης εκ ΜοναστηÏίου του οποίου ο αÏχηγός Îδωσε φÏλλο ποÏείας. Εις τας 10 κατÎβηκε ο Δαλίπης και τσάκωσε τον αδελφό του να ειδοποιήσει εις το χωÏιό διά καταλÏματα. Εις τας 11 1/2 αναχωÏήσαμε από το λημÎÏι, εις την μία πήγαμε εις το χωÏίο ΓαπÏÎση, μας Îκαμαν καταλÏματα, φάγαμε λίγο ψωμί. Εις τις 5 αναχωÏήσαμε διά το λημÎÏι η Ψηλή ΤοÏμπα. Μας Îστειλαν γÏάμμα από την ΠοσδÎβιστα ότι μας δÎχονται ευχαÏίστως» [Î ÏÏζας, 66].
Την επομÎνη, στις 30 ΑυγοÏστου, ο Î ÏÏζας γÏάφει: «Την ημÎÏα μείναμε εις το λημÎÏι Ψηλή ΤοÏμπα. Μας ÎφεÏαν νεÏÏŒ από το ΓαπÏÎση, το μεσημÎÏι ξανά μαγείÏεψαν. Ο Δαλίπης κατÎβηκε εις το χωÏίο με 4 παιδιά να μαγειÏÎψουν κÏÎας. Οι πεÏισσότεÏοι κοιμόνταν. Εις τας 11 είχα ξυπνήσει, άναψα ολίγη φωτιά να ψήσω Îνα καφÎ, μόλις φοÏσκωνε ο καφÎÏ‚ να τον βγάλω, μας ÎÏιξαν την Ï€Ïώτη μπαταÏιά, η ÏŽÏα 11 και 20 λεπτά, από πάνω μας. Είπα του Δημ. Τσάπανου και ΣπανοÏ, ετοιμαστείτε παιδιά και εξακολοÏθησα τον καφΠμου. Μας ÎÏιξαν τη δεÏτεÏη όταν είχα χÏσει τον καφΠστο φλιτζάνι. Μας ÎÏιξαν και την Ï„Ïίτη. ΤÏεις φοÏÎÏ‚ ÏοÏφηξα και Îχυσα τον καφÎ. Έδωσα τον τσεσβΠτου ΣπανοÏ, επειδή φώναξε ο αÏχηγός τις Ï€ÎÏ„Ïες να πιάνουμε. Του Δ. Τσοπάνου είπα να Ï„Ïαβήξει απάνω και εγώ Ï„Ïάβηξα με το Σήφη τον ΚÏητικό να πιάσουμε τις Ï€ÎÏ„Ïες. Οι άλλοι ÎÏ„Ïεξαν πάνω, ÎÏιξα μόν μία, ο Σήφης Îφυγε, κατόπιν είδα να φεÏγει ο ΛοÏκος, τον Ïώτησα που πηγαίνεις, δεν τον άκουσα τι μου είπε. ΠήÏα το Σπανό και Ï„Ïάβηξα τον ανήφοÏο. Καθ' οδόν αντάμωσα το ΣταÏÏο Ιωάννη και το Στατιστινό. Απάνω παιδιά, τους είπα από μία ÏŽÏα, μακÏιά ακοÏγονται μεÏικοί πυÏοβολισμοί. Σταθήκαμε ολίγο εκεί. Î‘Ï†Î¿Ï Î½Ïχτωσε μαζί με τους άλλους κατεβήκαμε. Άμα φθάσαμε πλησίον του αÏχηγοÏ, ήταν με δÏο άλλους σε μία Ï€ÎÏ„Ïα. ΑÏιστεÏά δεν υπήÏχε κανείς, άφησα το σάκο και την κάπα, πήÏα τον ανήφοÏο και βγήκα ψηλά αÏιστεÏά του αÏχηγοÏ. Από κάτω μας ÎÏιχναν οι κομίτες. Φοβάμαι μήπως είναι στÏατός από το Κονομπλάτι, διότι ο Δαλίπης με τα παιδιά πολεμοÏσαν. Όλο επαναληπτικά μας ÎÏιχναν από κάτω. Κατόπιν ήλθαν πλησίον μου Ï„Ïία παιδιά, του ΣκλαβοÏνου υπαξιωματικοί. Έως την 1/2 ÏŽÏα μας ÎÏιχναν και κατόπιν Îφυγαν οι ΒοÏλγαÏοι διότι φοβήθηκαν, αν και είχαν Ï„Îτοια οχυÏά θÎση, Ï€ÎÏ„Ïες μεγάλες και ήσαν εις ψήλωμα, ενώ δεν είμεθα πολλοί, Îως 13 άνδÏες, είχαμε ανÎβει πάνω διότι και το όλο είμεθα 28 άνδÏες. Άμα Îπαυσαν το Ï€Ï…Ï ÎºÎ±Î¹ αποσÏÏθηκαν, πεÏίμεναν κάμποσα λεπτά, αÏχίσαμε να κατεβαίνουμε. ΠήÏαν το μακαÏίτη Κλάπα και τον κατÎβασαν ολίγο παÏακάτω. Ο αÏχηγός κατÎβηκε κάτω με το Μιχάλη και Îνα ΚÏητικάκη, να ζητήσουν τις κάπες και τους σάκους. Μου είπαν να πεÏιμÎνω να φÎÏουν τον Κλάπα παÏακάτω να τους πω να τον βάλουν εις κάτι κλαÏιά. Άμα ÎφεÏαν τον Κλάπα, τον ταίÏιαξαν εις τα κλαÏιά, τους είπα να πεÏιμÎνουν και άμα ακοÏσουν την σφυÏίχτÏα μου να κατÎβουν. ΚατÎβηκα κάτω, αντάμωσα τον ΑÏχηγό, του είπα πεÏί Κλάπα, βÏήκα τα Ï€Ïάγματα. ΣφÏÏιξα Ï„Ïεις φοÏÎÏ‚ να κατÎβουν οι άλλοι, είδα ότι ήταν πληγωμÎνοι ο Πάνος πίσω στο Ï€Î±Ï‡Ï ÎºÏÎας, στα δυο ποδάÏια τον είχε πάÏει η σφαίÏα. Ο Παυλής ΠατÎÏας εις το δεξί χÎÏι Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Ï„Î¿Ï… ώμου και της μεσαίας κλειδώσεως του χεÏÎ¹Î¿Ï ÎµÎ¹Ï‚ το ψαχνό κÏÎας. Ο δε Δημ. Τσάπανος ήταν πληγωμÎνος εις το αÏιστεÏÏŒ χÎÏι, είχε δÏο πληγÎÏ‚, μία εις τον ώμο και μία άλλη ολίγο παÏακάτω Îως 2-3 δάχτυλα. Το κεφάλι του, το Ï€Ïόσωπο και όλο το χÎÏι ήταν με αίματα χτυπημÎνος από τις Ï€ÎÏ„Ïες. Έδεσα Ï€Ïώτα την πληγή του Παυλή ΠατÎÏα, με βοήθησε ο Σήφης, κατόπιν Îδεσα την πληγή του Πάνου, με βοήθησε ο λοχίας Στάθης. Κατόπιν Îδεσα την πληγή του Δημ. Τσάπανου, με βοήθησε ο ΠαÏλος. Κατεβήκαμε εις το χωÏιό ΓαπÏÎση, ζυγώσαμε εις το χωÏιό, εις δÏο σπίτια μόνο είδαμε φως. Μας Îβγαλαν λίγο νεÏÏŒ, πήÏαμε δυο χωÏικοÏÏ‚, τους βγάλαμε Îξω από το χωÏιό όπου ήταν ο αÏχηγός. Ο Îνας χωÏικός, ο ΒαγγÎλης, εξάδελφος του Δαλίπη. Δώσαμε το όπλο του μακαÏίτη Κλάπα, αφήσαμε τους δÏο πληγωμÎνους, τον Παυλή και τον Πάνο, διότι δεν μποÏοÏσαν να ακολουθήσουν. Του Îδωσε ο αÏχηγός Îνα εικοσόφÏαγκο του ΒαγγÎλη, διά να κÏÏψει τους πληγωμÎνους, να τους πάει εις την ΚαστοÏιά. Ρωτήσαμε τον Δαλίπη, τι γίνεται με τα παιδιά. Μας είπε ότι βγήκαν από το χωÏιό, δεν ξÎÏουμε τι γίνεται. ΠήÏαμε τον άλλο χωÏικό ως οδηγό και κατεβήκαμε Ï€Ïος τα κάτω του χωÏιοÏ. Πως πεÏνοÏσαμε το ποτάμι, φωνάξαμε γÏήγοÏα να πεÏνοÏν, γλίστÏησα και Îπεσα καθιστά, εις το ποτάμι είχε και Ï€Î¿Î»Ï Î½ÎµÏÏŒ, ήταν σαν γοÏÏνα, εις τη μÎση απάνω βÏάχηκα. Ευτυχώς ο Î ÎÏ„Ïος ΓοÏλας μου Îδωσε το χÎÏι και με Ï„Ïάβηξε. Μόλις βγήκα το τουφÎκι μου βÏάχηκε. Ο αÏχηγός μου είπε, άιντε Ï„ÏŽÏα ζήτησε Îνα μαντήλι να σκουπίσεις το όπλο. Ο αÏχηγός μου Îδωσε το μαντήλι, σκοÏπισα τη μηχανή. Κατόπιν παÏατήÏησα ότι και παÏαπάνω ήταν βÏεγμÎνο. ΠήÏα το μαντήλι του Î£Ï€Î±Î½Î¿Ï Î±Ï€ÏŒ το κεφάλι, καθώς σκοÏπιζα το όπλο μου. Μας Îπεξαν μια μπαταÏιά από το δεξιό μÎÏος, κατόπιν από το αÏιστεÏÏŒ. Εις δÏο μÎÏη μας είχαν πιασμÎνο το δÏόμο. ΑμÎσως τους πετάξαμε και εμείς και Ï€ÏοχωÏοÏσαμε και πότε να τους Ïίχναμε. Χάσαμε τον οδηγό όπου είχαμε. Χάσαμε και το Σηφη, τον Ιωάννη και Îνα κÏητικάκι. Μείναμε χωÏίς οδηγό. ΟÏτε από μας ήξεÏε κανείς το μÎÏος. ΣτÏαβά κουτσά ανÎλαβα εγώ, είπα του αÏÏ‡Î·Î³Î¿Ï Î½Î± Ï„Ïαβήξουμε διά το λημÎÏι απάνω από το ΤÏÏνοβο. ΠήÏαμε τον ανήφοÏο. Το Ï€Ïωί μόλις φτάσαμε εις το βουνό η Ψηλή ΚοÏυφή (Βίσακιο ΒεÏ), απÎναντι της ΡοÏλιας» [Î ÏÏζας, 66-67].
Στις 4 ΣεπτεμβÏίου γίνεται γνωστό στο ΒάÏδα πως «οι κομίται εφόνευσαν τους 2 Ï„Ïαυματίας τους εις ΓκαμπÏÎσι αφεθÎντας» [ΒάÏδας Α, 216].
Η είδηση της συμπλοκή στο ΓκάμπÏες, γίνεται γνωστή στον αθηναϊκό Ï„Ïπο μετά από δÎκα μÎÏες.
Το Î£ÎšÎ¡Î™Î Î¼ÎµÏ„Î±Î¾Ï Î¬Î»Î»Ï‰Î½ γÏάφει πως Ï€Ïιν ο Îταλίπης φτάσει στο χωÏιό, Îστειλε Ï€Ïώτα 15 άντÏες να καταλάβουν το ÏŒÏος Καλιά. Αυτός δε με τους υπόλοιπους μπήκε στον οικισμό και «συνÎλαβε Ï„Ïεις εκ των φανατικωτÎÏων σχισματικών κατοίκων τους οποίους Ï€Ïοσεπάθησε να νουθετήση επιπλήξας αυτοÏÏ‚ διά την πεÏίθαλψίν των Ï€Ïος τους κομιτατζήδες. Εις απάντησιν οι σχισματικοί εξÏβÏισαν τον οπλαÏχηγόν, όστις πάÏαυτα τους εθανάτωσε» [ΣΚΡΙΠ, 11.9.1905, σ. 3].
Στην εκτÎλεση των Ï„Ïιών αιχμαλώτων επανÎÏχεται η εφημεÏίδα την άλλη μÎÏα. Î‘Ï†Î¿Ï Ï€Ïώτα σημειώνει ότι Îγινε γνωστό πως επικεφαλής του σώματος ήταν ο ίδιος ο ΒάÏδας, επαναλαμβάνει πως το σώμα «συνÎλαβε και Ï„Ïεις αιχμαλώτους, τους οποίους, Î±Ï†Î¿Ï Î¼Î±Ï„Î±Î¯Ï‰Ï‚ Ï€Ïοσεπάθησε να νουθετήση εθανάτωσεν» [ΣΚΡΙΠ, 12.9.1905, σ. 3].
Το ΕΜΠΡΟΣ, αν και Îχει εκδότη του τον ΔημήτÏη Καλαποθάκη, τον Ï€ÏόεδÏο του Î¼Î±ÎºÎµÎ´Î¿Î½Î¹ÎºÎ¿Ï ÎºÎ¿Î¼Î¹Ï„Î¬Ï„Î¿Ï… της Αθήνας, καθυστεÏεί να πληÏοφοÏήσει τους αναγνώστες του για τη μάχη στο ΓκάμπÏες:
«Την 30ην (ΑυγοÏστου) Ï€Ïος το χωÏίον ΓκαμπÏÎσι εγÎνετο πεισματώδης συμπλοκή εναντίον πολλών κομητατζήδων, οίτινες υπό τον ΜήτÏον Βλάχον κατÎλαβον επικαιÏοτάτας θÎσεις και υψηλάς κοÏυφάς οÏÎων, οπόθεν Îτοιμοι ήσαν να επιπÎσωσι κατά του ÎµÎ»Î»Î·Î½Î¹ÎºÎ¿Ï ÏƒÏŽÎ¼Î±Ï„Î¿Ï‚. Η συμπλοκή απÎβη κατά των ΒουλγάÏων εκτοπισθÎντων. Ατυχώς εκ των Ελλήνων εφονεÏθη ο Γ. Κλάψας ο Ï€Ïωτοστατών εις πάσαν τολμηÏάν και ηÏωικήν Ï€Ïάξιν και ετÏαυματίσθησαν οι ισάξιοι του Γ.Κλάψα, ΠαÏλος ΠάτÏας και Î . ΤσαουσÎλος. Τους δÏο τοÏτους Ï„Ïαυματίας Îθεσεν Ï€Ïος νοσηλείαν εις το χωÏίον μη υπαÏχόντος κατά την πεÏιφÎÏειαν τοÏτου ουδενός οÏθοδόξου, ελήφθησαν δε και αι σχετικαί Ï…Ï€ÎÏ Ï„Ï‰Î½ Ï„Ïαυματιών Ï€Ïοφυλάξεις υπό του ΒάÏδα». ΤÎλος γÏάφει πως η τσÎτα του ΜήτÏου Βλάχου, όταν Îμαθε για τους δÏο ελληνες Ï„Ïαυματίες, επÎστÏεψε στο χωÏιό και τους σκότωσε [ΕΜΠΡΟΣ, 18.9.1905, σ. 3-4].
Î Îντε μÎÏες αÏγότεÏα το ΕΜΠΡΟΣ παÏουσιάζει νÎες λεπτομÎÏειες της συμπλοκής, που άντλησε όπως γÏάφει από τους Ï€ÏωταγωνιστÎÏ‚ των γεγονότων ΓÏπαÏη και ΚουντουÏάκη. Εδώ γίνεται λόγος για 28 συνολικά αντιπάλους εχθÏοÏÏ‚. Ο ΓιώÏγος Κλάπας κατάφεÏε να «φονεÏση ιδία χειÏί Ï„Ïεις ΒουλγάÏους ότε σφαίÏα εχθÏική τον εÏÏεν εις την καÏδίαν και τον ÎÏÏιψεν άπνουν». Η Ï„Ïχη των δÏο ελλήνων πληγωμÎνων και νοσηλευόμενων στο χωÏιό επιβεβαιώνεται. Τους σκότωσαν κατόπιν Ï€Ïοδοσίας [ΕΜΠΡΟΣ, 23.9.1905, σ. 3-4].
Η εφημεÏίδα ΣΚΡΙΠ, αλλά και ο ΚαÏαβίτης υποστήÏιξαν αÏγότεÏα πως ο Îνας από τους δÏο Ï„Ïαυματίες, ο ΠάτÏας, αυτοκτόνησε για να μην Ï€Îσει ζωντανός στα χÎÏια των αντιπάλων [ΣΚΡΙΠ, 15.10. 1905, σ. 3 και ΚαÏαβίτης, 378]. Την άποψη αυτή αποδÎχτηκε και ο Μόδης [Μόδης Α, 194].
Στις 17 ΣεπτεμβÏίου 1905 ο ΒάÏδας μαθαίνει από χωÏικοÏÏ‚ στη ΡοÏλια, «ότι ο ΜήτÏος Βλάχος διαÏκώς κάθηται εις ΓκαμπÏÎσι την νÏκτα και την ημÎÏαν εξÎÏχεται». Ο Îλληνας αÏχηγός γÏάφει σχετικό γÏάμμα στον ΚαÏαβαγγÎλη: «ΈγÏαψα εις τον ΜητÏοπολίτην να ενεÏγήση διά στÏÎ±Ï„Î¿Ï Î½Î± κτυπηθή ο ΜήτÏος Βλάχος εις ΓκαμπÏÎσι ή αν είναι δυνατόν να μας τον Ï€Ïοδόση αντί αδÏάς αμοιβής ο αδελφός του Îταλίπη ΦλώÏος, όταν εξÎÏχεται εις το λημÎÏι να μας υποδείξη ποίον» [ΒάÏδας Α, 227-229].
Στις 30 ΣεπτεμβÏίου 1905 ο ΒάÏδας σημειώνει πως τάγμα κυνηγών (αβτζή ταμποÏÏ), δÏναμης 150 ανδÏών, θÎλησε να μπει στο ΓκάμπÏες. «Οι εντός κομίται και οι κάτοικοι νομίσαντες ότι ήσαν αντάÏτες επυÏοβόλισαν κατ' αυτών και ο πυÏοβολισμός διήÏκεσεν επί πολλάς ÏŽÏας, ότε Îνεκα του σκότους και της βÏοχής διÎφυγον οι κομίται. Ο στÏατός εφόνευσεν τον Ï€ÏωτόγεÏον και συνÎλαβεν τους Ï€ÏοεστοÏÏ‚ εν οις και τον αδελφόν του Îταλίπη, ους μετÎφεÏεν εις ΦλώÏιναν» [ΒάÏδας Α, 241].
Ο ΓεÏμανός ΚαÏαβαγγÎλης απαντά στην επιστολή του ΒάÏδα πεÏί κομιτών στο ΓκάμπÏες και του ζητάει να εισβάλει εκεί αυτός με το σώμα του. Ο ΒάÏδας σχολιάζει πως η Ï€Ïόταση του είναι άξια αποÏίας, καθώς είναι γνωστό «πως μας υποδÎχονται μετά πυÏοβολισμών» [ΒάÏδας Α, 250].
Το 1906-1907 υπήÏχε στο ΓκάμπÏες στÏατιωτική φÏουÏά 60-70 ανδÏών [ΚαοÏδης, 125, 132 και ΒάÏδας Î’, 40, 80, 805].
Σε αναφοÏά του Ï€Ïος το υπουÏγείο ΕξωτεÏικών, ο Ï€Ïόξενος ΜοναστηÏίου Î. Ξυδάκης σχολιάζει το θάνατο του Îταλίπη: «Ο ΔημήτÏιος Îταλίπης εκ ΓκαμπÏÎÏ‚ καταγόμενος ήτο γενναίος και αÏκοÏντος ικανός οπλαÏχηγός, γνωÏίζων καλώς τα μÎÏη και τα χωÏία και υπό την Îννοιαν ταÏτην επαÏκώς χÏήσιμος. Το κÏÏιον Ï€Ïοσόν Î±Ï…Ï„Î¿Ï Ï„Îµ και του ΠαÏλου ΚÏÏου εκ Ζελόβου καταγομÎνου ήτο ότι ήσαν εγχώÏιοι, επομÎνως εγκÏατείς των λαλουμÎνων γλωσσών, γνώσται του τόπου και των κατοίκων» [Î Ïοξενείο ΜοναστηÏίου, 11.12.1906, ÎγγÏαφο 832].
Στις 4 ΑπÏιλίου 1907 η ελληνική οÏγάνωση θεωÏεί το ΓκάμπÏες εξ ολοκλήÏου σχισματικό. ΔικοÏÏ‚ της ανθÏώπους θεωÏεί μόνο την οικογÎνεια του Îταλίπη [ΒάÏδας Î’, 591].
Μετανάστευση εθνικά Μακεδόνων
ÎœÎµÏ„Î±Î¾Ï 1906-1912 μετανάστευσαν από το χωÏιό στις ΗΠΑ και κατά την εκεί άφιξη τους στο Ellis Island δήλωσαν στις αÏχÎÏ‚ εθνικά Μακεδόνες τα εξής Ï€Îντε άτομα:
Ilia Zisso το 1906.
Pavle Ditchoff, Giro Jane Pandoff και Jane Toloff το 1910.
Ilia Yanoff το 1912.
Μετανάστευση εθνικά ΒουλγάÏων
ÎœÎµÏ„Î±Î¾Ï 1907-1923 μετανάστευσαν από το χωÏιό στις ΗΠΑ και κατά την εκεί άφιξη τους στο Ellis Island δήλωσαν στις αÏχÎÏ‚ εθνικά ΒοÏλγαÏοι τα εξής Îντεκα άτομα:
Nicola Kosta το 1907.
Tole Filipp και Tisso Ilo το 1909
Toanusi Stairo το 1910.
Dimitrios Hristou, Stoyan Illia, Emmanuel Markoff, Hristo Traiko, Illia Zerpen, Petros Papadopoulos το 1916.
Maria Craleva το 1923.
|
|